کوه صفه اصفهان

مجموعه ارتفاعات كوه صفه با بلندترين نقطه ارتفاع 2257 متر در جنوب غربي اصفهان واقع است . اين كوه از شمال به جاده كمربندي از غرب به كوههاي تخت رستم و دره خان از شرق به شهرك ها و مجتمع هاي مسكوني و از جنوب به اراضي باز و خط آهن منتهي مي شود.

در دامنه كوه صفه، چشمه‌اي به نام «چشمة درويش» و دويست متر بالاتر از آن «چشمة گل زرد» قرار دارد. چشمة دوم در نقطه‌اي صعب‌العبور قرار گرفته و رسيدن به آن دشوار است.

كوه صفه از محل چشمة درويش كه سنگ كوه از خاك جدا گشته و دامنة كوه محسوب مي‌شود در سمت غرب، به فضاي سنگي مسطحي (صفه) منتهي مي‌گردد كه كوه به همين جهت «صفه» ناميده شده است. قبلاً در اين محل چهار طاقيهايي ساخته بودند كه چشمه‌هاي آب و درختهاي چنار چشم‌انداز مصفايي به آن مي‌داده است. در آن حوالي سنگاب بزرگي نيز بود كه آب سرد آن از برفابهاي قله تأمين مي‌شد.

بالاتر از اين محل، با عبور از چند پيچ و خم، قله كوه نمودار مي‌شود. در سمت چپ كوه يك سلسله تپه‌هاي كوچك و بزرگ به نام هزار دره قرار گرفته كه جاده شيراز از وسط آن مي‌گذرد. اين تپه‌ها داراي خاك سرخ است كه جهت زينت و رنگ‌آميزي عمارات به كار مي‌رود. بعد از اين تپه‌ها به طرف شرق، كوههاي كلاه قاضي قرار دارد. در سمت غرب كوه صفه نيز شاه كوه قرار گرفته و پس از آن بلوك لنجان آغاز مي‌گردد. در دامنه‌هاي مرتفع كوه صفه، قلعه‌هايي وجود داشته كه ديواره آنها عموماً‌ از سنگ و بسيار مستحكم بوده، و از آنها براي دفاع استفاده مي‌شده است. مهمترين آنها به نام قلعه ديو معروف بوده كه ويرانه‌هاي آن هنوز باقي است. در مغرب دامنه كوه صفه، عمارت قلعه مانند ديگري وجود داشته كه با خشتهاي بزرگ به اضلاع نيم متر ساخته شده و به نام تخت رستم معروف بوده است. زيرا بنابر باورهاي مردم، جنگ اسكندر و دارا در آنجا اتفاق افتاده است. اما برخي صاحب‌نظران آن را آتشگاه مي‌دانند. عده‌اي هم مي‌گويند محله گبرها از دوران بسيار قديم در آن حوالي قرار داشته و تا زمان صفويه نيز فعال بوده ولي به وسيله آخوند ملامحمد باقر مجلسي رونق خود را از دست داده است. قله كوه صفه از سطح زمين 590 متر ارتفاع دارد.

كوهستان صفه كه تا چند دهه پيش به صورت عنصري مجزا و با فاصله از شهر قرار داشت اينك با توسعه شهر به طرف جنوب كاملا به شهر متصل شده و بخشي از آن به عنوان پارك كوهستاني كاركرد شهري يافته است . كوه صفه به عنوان يكي از عناصر نشانه اي بارز در شهر اصفهان همراه ساير عناصر عمده نظير جاده كمربندي ، بزرگراهها و خيابان هاي اصلي ، رودخانه زاينده رود ، باغهاي ناژوان و ميدان نقش جهان ساختار اصلي شهر را تشكيل مي دهد .

فضاي سبز كوه صفه كه در حال حاضر عرصه اي به مساحت 100 هكتار را تبديل به منظره اي سبز كرده است در قسمتهاي دامنه كوه قرار دارد و به عنوان پارك كوهستاني و بخشهايي از آن شكل پارك جنگلي دارد روزانه پذيراي جمع كثيري از طبيعت دوستان و گردشگران است .

پارك كوهستاني صفه كه مطابق طرح راهبردي توسط مهندسين مشاور بافت شهر در سال 1380 ارائه شده است نتيجه مطالعات و راهبردها به عنوان هدف كلان مطابق شرح خدمات مورد قرارداد در محدوده تقريبي 1200 هكتار تهيه و ارائه گرديده است جمعا حدود 72 طرح در طرح راهبردي پيشنهاد گرديده است و از بين طرح هاي مذكور 12 پروژه داراي اولويت اجرايي و برنامه امسال مديريت طرح ساماندهي ناژوان و صفه مي باشد.

از جمله نقاط مشهور در كوه صفه قلعه شاهدژ يا شاه دز مي باشد كه به قلعه ديو نيز معروف است و به عنوان هسته مركزي پارك كوهستاني صفه است و چشمه هاي موجود از جمله چشمه پاچنار و خاجيك به عنوان قلب تپنده اين مجموعه اند كه با وجود درختان كهنسال همچون نگيني زيبا مي درخشد ورودي اصلي صفه در ابتداي خيابان حكيم نظامي تا چشمه پاچنار بصورت محور اصلي و به مثابه ستون فقرات است و همه دست به دست هم داده اند تا محيطي امن و چشم اندازي زيبا و دلپذير را فراهم آورند تا با كمترين زمان از زندگي شهري جدا شده و به محيطي آرام و دلپذير و به دور از آلودگي شهري دست يافت. لذا با اين وصف و با توجه به مشكلات موجود اولين سياست مديران، حفظ و جلوگيري از تخريب سيماي طبيعي پارك بوده كه به موازات آن طرحهاي امكان پذير در قالب راهبردي طرح پارك كوهستاني صفه در دست اقدام است.

طرح ساماندهي ناژوان و صفه وابسته به شهرداري اصفهان با هدف ايجاد فضاي مناسب جهت گذراندن اوقات فراغت بر اساس استفاده بهينه از منابع طبيعي، فرهنگي و اجتماعي كشور در جهت تامين نيازهاي مادي و معنوي نسلهاي كنوني و آتي به نحوي كه ضمن حفظ يكپارچگي و هويت فرهنگي سلامت محيط زيست و تعادل اقتصادي بتوان رفاه و آسايش اقشار مختلف را در مقياس محلي، بين المللي تامين كرد اقدام به ساماندهي منطقه كوهستاني صفه نموده است.