جاذبه های تجاری و اقتصادی همدان

:: وضعیت کشاورزی ، جنگل و مرتع در استان همدان

استان همدان در گذشته، دارای جنگلهای طبیعی وسیعی بوده است، ولی در حال حاضر، فقط در قسمتی از کوههای نهاوند از سلسله جبال زاگرس باقیمانده است. که بلوط از درختان عمده آن است. این استان همچنین سالهاست که به عنوان یکی از مراکز تولید گندم، سیب زمینی ، چغندر قند، سیر، یونجه، محصولات باغی و خصوصاً گردو، و انگور در سطح کشور مطرح است.
به طوری که از نظر تولید گندم رتبه سوم ، جو هفتم، سیب زمینی سوم، چغندر قند هشتم، یونجه اول ، انگور رتبه سوم را در کشور داراست . و هر چند که باغات گردوی استان از نظر سطح زیر کشت رتبه دوم را در کشور دارد، ولی رتبه اول گردوی کشور را از آن خود کرده است.
کل زمینهای کشاورزی استان 950 هزار هکتار است، که 5/6 درصد از سطح زیر کشت کشور می باشد. به دلیل آب و هوای سرد و زمینهای کوهپایه ای در استان، کشت دیم در آن متداول تر است. چنان که طبق تحقیقات انجام شده ، حدود 630 هزار هکتار از کل زمینهای کشاورزی استان دیمی و تنها 320 هزار هکتار آن، آبی است.
68% زمینهای کشاورزی استان، زیر کشت گندم است. سایر تولیدات به ترتیب سطح زیر کشت عبارتند از: حبوبات، علوفه، جو، سیب زمینی و چغندر قند.
وسعت باغات استان نیز 1/6% کل زمینه های قابل کشت است. تولیدات سالانه محصولات کشاورزی استان، بین 2/2 تا 8/2 میلیون تن است، که حدود 8/4 درصد کل تولیدات کشاورزی کشور است. ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی سال 1379 استان، حدود 180 میلیارد تومان برآور گردیده و تعداد شاغلان استان در این بخش، طبق سرشماری سال 1375 ، 32% شاغلان استان است که 10% بیش از میانگین کشور می باشد.



:: سوغات همدان
رسم ایرانیان، از دیرباز تاکنون چنین بوده است که معمولاً در هر سفر، ره آوردی به نام سوغات خریداری می کنند و در بازگشت به وطن، به بستگان و نزدیکان خود هدیه می کنند و از همین رهگذر نیز، هر شهر و دیاری به فراخور مزیت های نسبی خود، برای مسافران وارده، تحفه هایی دارند.


:: صنایع دستی
صنایع دستی، همواره به عنوان یکی از انگیزه های سفر و جاذبه های جالب برای جهان گردان مطرح بوده است. خصوصاً صنایع دستی کشورهایی نظیر ایران، که دارای تاریخی کهن، فرهنگ و هنری متعالی و تمدنها باستانی ارزنده می باشند، حامل بسیاری از ارزشهای فرهنگی، هنری ، تاریخی و اعتقادی است و علاوه بر جنبه یادگاری و ماندگاری خاطرات ، یکی از راههای تعامل فرهنگی و شناسایی مردم یک کشور ، به سایر ممالک است.



:: صنایع و معادن همدان

استان همدان از لحاظ معادن بسیار غنی است، که مهمترین آنها، عبارتند از : سنگ گرانیت، سنگ آهک، سنگ ساختمانی، فلدسپات، سرب، روی، نقره، گچ، سیلیس، لیمونیت، تراورتن، سنگ آهن، پورد سمباده و مواد اولیه سیمان. به عنوان مثال ، شهرستانهای تویسرکان و همدان درکوهستان الوند، غنی ترین معادن سنگ گرانیت کشور را دارا بوده و از لحاظ مرغوبیت نیز در نوع خود منحصر به فرد می باشند. بدیهی است که با این ذخایر غنی معدنی، بستر لازم برای توسعه صنعت فراهم است.
در حال حاضر صنایع موجود استان عبارتند از :
:: صنایع سبک
1- صنایع غذایی (شیر پاستوریزه، کمپوت، آرد، قند، شکلات سازی، نوشابه، کشمش پاک کنی، تولید پنیر و غیره)
2- کارخانه شیشه : (با تولید انواع استکان ، لیوان ، شیشه و غیره)
3- صنایع نساجی و چرم سازی (جوراب بافی، سری دوزی، سالامبور سازی و گونی بافی)
4- صنایع سلولوزی (دکوراسیون درب و پنجره، روکش چوبی، دفتر ، کارتن سازی و مقوا سازی)
5- صنایع شیمیایی (پلاستیک سازی، نایلون سازی، مایعات پاک کننده و لوازم بهداشتی)
6- صنایع کانی غیره فلزی(موزائیک سازی، سنگ بری، آسفالت پزی، ظروف چینی و پودرهای صنعتی)
7- برق و الکترونیک (ترانسفورماتور، تابلوهای فشار قوی برق، کلید و پریز و سمی و کابل)
8- صنایع فلزی (ظروف آلومینیوم، لولا سازی، طناب و سیم فولادی، دستگاه های تهویه سرد وگرم)
:: صنایع سنگین
1- ریخته گری چدن و فولاد و دو واحد ذوب نورد آلومینیوم و یک واحد تولی پروفیل آلومینیوم
2- تولید ادوات کشاورزی (ردیف کن یونجه، سیب زمینی کار، بذرکار غلات و بیل سازی)
3- ساخت ماشین آلات ساختمانی و راه سازی (سنگ شکن ، حمل کننده با ظرفیت زیاد، دانه بندی شن و ماسه)
4- ماشین های ساخت گیت سوپاپ و انواع خودرو و فیلتر سازی سرکان
5- ساخت ماشین های راه سازی از قبیل: بتونیر و دامپر توسط شرکت فولاد همدان، در رزن .
ضمناً – کارخانه ذوب آهن غرب کشور نیز ، در اسد آباد در حال احداث می باشد.

جاذبه های تفریحی و مصنوعی همدان

:: دریاچه سد اکباتان
سد اکباتان که در 11 کیلومتری شرق شهر همدان قرار گرفته، از 5 کیلومتری جاده همدان به ملایر منشعب می گردد و راه دسترسی به آن، به سمت روستای سنگستان می باشد.
اگر چه تاسیس این سد با هدف تامین 35% آب مصرفی شهر همدان و آب کشاورزی 800 هکتار از زمینهای پائین دست سد بوده است، ولی به دلیل ویژگیهایی مانند ک نزدیکی به شهر ، فضای سبز اطراف و دریاچه سد ، موجب شده است که کاربری تفریحی نیز به آن افزوده گردد.
در مسیر و در حاشیه رودخانه و روستای سنگستان و تفریجان، باغات و مزارع کشاورزی قرار دارد علاوه بر فضای سبز موجود، در سالهای اخیر، حدود 15 هکتار از اطراف سد درختکاری شده است و از درختانی مانند: صنوبر ، کاج ، اقاقیا ، زبان گنجشک و پوشیده شده است، که به زیبایی و لطافت هوای آن افزوده است. وجود زمینه های مذکوز، قابلیت ایجاد تعدادی از ورزشهای آبی مانند: قایقرانی، و اسکی روی آب را فراهم آورده است و تاسیساتی از قبیل : یک باب مهمانسرا، رستوران، تعدادی اتاقک اقامت موقت با امکانات اولیه و یک باب چایخانه سنتی نیز در محل سد ایجاد شده است.

:: تپه تفریحی حاج عنایت
این تپه، که در انتهای خیایان شهید بهشتی قرار دارد، در سال 1373 توسط شهرداری همدان درختکاری، چمن کاری و نور پردازی شده و جاده ای حلزونی جهت رفت و آمد وسایل نقلیه تا بالای تپه احداث گردیده است.
در شیب مناسبی از تپه ، آب نمایی ساخته شده و در طرفین آن نیز راه پله ای تا بالای تپه کشیده شده است. در بالای تپه نیز حوضی قرار دارد، که اطراف آن سنگ فرش شده است.

:: بوستان های همدان

- بوستان ارم ( بلوار ارم )
- شهربازی و بوستان مردم ( خیابان مهدیه ، میدان دانشگاه )
- بوستان کودک (خیابان تختی ، میدان فردوسی )


:: مجتمع تفریحی ، سیاحتی عباس آباد

تپه عباس آباد، در انتهای خیابان مهدیه و مشرف به میدان قائم قرار دارد. این تپه به دلیل مشرف بودن به شهر همدان، همواره از موقعیت ویژه ای برخوردار بوده است. از جمله در گذشته هر گاه حاکمی تغییر می کرده، در بالای آن ساز و طبل و کوس نوبتی نواخته می شده و به همین جهت به "تپه نقاره خانه" نیز معروف بوده است. همچنین در ضلع شمال غربی تپه، بقایای تاسیسات برق گذشته، در معرض دید علاقمندان قرار گرفته است. از سوی دیگر با توجه به قابلیتهای جغرافیایی ، طبیعی و گردشگری این تپه، در سالهای اخیر تاسیسات تفریحی ، پذیرایی و اسکان موقت مناسبی احداث شده و به مجتمع تفریحی و سیاحتی تبدیل گردیده است. از جمله، در بالای تپه استخری احداث شده و در وسط آن رستوران زیبایی آماده پذیرایی است. از بالای این تپه از یک سو، چشم انداز طبیعی دره سرسبز عباس آباد و از طرف دیگر، نمائی از شهر همدان نمایان است. از ضلع جنوب شرقی این مجتمع، آبشار مصنوعی زیبایی جریان دارد. مسجد، توفقگاه اتومبیل، زمین مخصوص بازی اسکیت و فروشگاه خوراکی و تنقلات ، از جمله تاسیسات رفاهی و تفریحی آن می باشد.

ضمناً دو جاده یکی از ابتدای چهار باغ ارم و دیگری از اوایل جاده گنجنامه، دسترسی به لالای تپه را امکان پذیر می سازد. علاوه بر آن، علاقمندان می توانند از طریق کوچه باغهای اطراف تپه پیاده به بالا بروند یا بوسیله بالابر (تله سی یژ) از ضلع جنوبی چهار باغ ارم، مسیر 1200 متری آن را تا بالای تپه و بالعکس، طی نمایند و شاهد فضای سبز باغات و دورنمای شهر همدان و آب و هوای مطبوع آنجا باشند. همچنین مسیر دسترسی آسفالته آن، محل تفریح و ورزش صبحگاهی ورزشکاران میباشد.

آرامگاه حجت الحق، شیخ الئیس ابن سینا (ابوعلی سینا، پورسینا) همدان

از جرم حضیض خاک تا اوج زحــــل
                                             کردم همه مشکلات عالم را حل
بیرون جستم ز بند هر مکر و حیل
                                             هر بند گشاده شـد مگر بند اجل (شیخ الرئیس)

آرامگاه بو علی سينا در همدان يکی از مهمترين جاذبه های گردشگری استان و نماد شهر همدان است. حجت الحق، شیخ الرئیس ابن سینا (پورسینا)، تالی و جانشین ارسطو در جهان اسلام، و از بزرگترین دانشمندان و حکیمان ایران، در سال ۳۷۰ هجری قمری در بخارا متولد شده است.
نام او حسین و نام پدرش عبدالله است که به تفاریق ابن سینا، ابوعلی سینا و پور سینا گفته‌اند. در برخی منابع نام کامل او با ذکر القاب چنین آمده: حجة‌الحق شرف‌الملک شیخ الرئیس ابو علی حسین بن عبدالله بن حسن ابن علی بن سینا البخاری. وی صاحب تالیفات بسیاری است که شامل حدود 238 کتاب و رساله و نامه می شود و از جمله مهم‌ترین کتاب‌های او عبارت‌اند از "شفا" در فلسفه و منطق و "قانون" در پزشکی و طب.

خداوندا به جان آمد دلم از درد بی دردی
                                                         شفای خویش از قانون طب بوعلی سینا ( حسین منصور حلاج)

وی شاگردان دانشمند و کارآمدی مانند ابوعبید جوزجانی، ابوالحسن بهمنیار، ابو منصور طاهر اصفهانی و ابوعبدالله محمد بن احمد المعصومی را که هر یک از ناموران روزگار گشتند تربیت نمود.

نمای بیرونی آرامگاه ابو علی سینا؛ نماد شهر همدان

بخشی از زندگینامه او به گفته خودش و به نقل از شاگردش ابو عبید جوزجانی می باشد بدین شرح است:
پدرم عبدالله از مردم بلخ بود که در روزگار نوح پسر منصور سامانی به بخارا درآمد. بخارا در آن عهد از شهرهای بزرگ بود. پدرم کار دیوانی پیشه کرد و در روستای خرمیثن به کار گماشته شد. به نزدیکی آن روستا، روستای افشنه بود. در آنجا پدر من، مادرم را به همسری برگزید و وی را به عقد خویش درآورد. نام مادرم ستاره بود. من در ماه صفر سال ۳۷۰ از مادر زاده شدم . نام مرا حسین گذاشتند. چندی بعد پدرم به بخارا نقل مکان کرد در آنجا بود که مرا به آموزگاران سپرد تا قرآن و ادب بیاموزم. دهمین سال عمر خود را به پایان می‌بردم که در قرآن و ادب تبحر پیدا کردم، آنچنان که آموزگارانم از دانسته‌های من شگفتی می‌نمودند.
در آن هنگام مردی به نام ابو عبدالله به بخارا آمد. او از دانش‌های روزگار خود چیزهایی می‌دانست؛ پدرم او را به خانه آورد تا شاید بتوانم از وی دانش بیشتری بیاموزم. وقتی که ناتل به خانه ما آمد من نزد آموزگاری به نام اسماعیل زاهد فقه می‌آموختم و بهترین شاگرد او بودم و در بحث و جدل که شیوه دانشمندان آن زمان بود تخصصی داشتم.
ناتلی به من منطق و هندسه آموخت و چون مرا در دانش اندوزی بسیار توانا دید به پدرم سفارش کرد که مبادا مرا جز به کسب علم به کاری دیگر وادار سازد و به من نیز تاکید کرد جز دانش آموزی شغل دیگر برنگزینم. من اندیشه خود را بدانچه ناتلی می‌گفت می‌گماشتم و در ذهنم به بررسی آن می‌پرداختم و آن را روشن‌تر و بهتر از آنچه استادم بود فرا می‌گرفتم تا اینکه منطق را نزد او به پایان رسانیدم و در این فن بر استاد خود برتری یافتم.
چون ناتلی از بخارا رفت، من به تحقیق و مطالعه در علم الهی و طبیعی پرداختم. اندکی بعد رغبتی در فرا گرفتن علم طب در من پدیدار گشت. آنچه را پزشکان قدیم نوشته بودند همه را به دقت خواندم. چون علم طب از علوم مشکل به شمار نمی‌رفت در کوتاهترین زمان در این رشته موفقیت‌های بزرگ بدست آوردم تا آنجا که دانشمندان بزرگ علم طب به من روی آوردند و در نزد من به تحصیل اشتغال ورزیدند. من بیماران را درمان می‌کردم و در همان حال از علوم دیگر نیز غافل نبودم. منطق و فلسفه را دوباره به مطالعه گرفتم و به فلسفه بیشتر پرداختم و یک سال و نیم در این کار وقت صرف کردم. در این مدت کمتر شبی سپری شد که به بیداری نگذرانده باشم و کمتر روزی گذشت که جز به مطالعه به کار دیگری دست زده باشم.
بعد از آن به الهیات رو آوردم و به مطالعه کتاب "مابعدالطبیعه" ارسطو اشتغال ورزیدم ولی چیزی از آن نمی‌فهمیدم و غرض مؤلف را از آن سخنان درنمی‌یافتم. از این رو دوباره از سر خواندم و چهل بار تکرار کردم چنانکه مطالب آن را حفظ کرده بودم، اما به حقیقت آن پی نبرده بودم. چهره مقصود در حجاب ابهام بود و من از خویشتن ناامید می‌شدم و می‌گفتم مرا در این دانش راهی نیست. یک روز عصر از بازار کتابفروشان می‌گذشتم، کتابفروش دوره گردی کتابی را در دست داشت و به دنبال خریدار می‌گشت به من الحاح کرد که آن را بخرم من آنرا خریدم، اغراض مابعدالطبیعه نوشته ابو نصر فارابی بود؛ هنگامی که به در خانه رسیدم بی‌درنگ به خواندن آن پرداختم و به حقیقت مابعدالطبیعه که همه آن را از بر داشتم پی بردم و دشواری‌های آن بر من آسان گشت. از توفیق بزرگی که نصیبم شده بود بسیار شادمان شدم. فردای آن روز برای سپاس خداوند که در حل این مشکل مرا یاری فرمود. صدقه فراوان به درماندگان دادم. در این موقع سال ۳۸۷ بود و تازه ۱۷ سالگی را پشت سر نهاده بودم.
وقتی من وارد سال ۱۸ زندگی خود می‌شدم نوح پسر منصور سخت بیمار شد. اطباء از درمان وی درماندند و چون من در پزشکی آوازه و نام یافته بودم مرا به درگاه بردند و از نوح خواستند تا مرا به بالین خود فرا خواند. من نوح را درمان کردم و اجازه یافتم تا در کتابخانه او به مطالعه پردازم. کتابهای بسیاری در آنجا دیدم که اغلب مردم حتی نام آنها را نمی‌دانستند و من هم تا آن روز ندیده بودم. از مطالعه آنها بسیار سود جستم.
چندی پس از این ایام پدرم درگذشت و روزگار احوال مرا دگرگون ساخت. من از بخارا به گرگانج خوارزم رفتم. چندی در آن دیار به عزت روزگار گذراندم. نزد فرمانروای آنجا قربت پیدا کردم و به تالیف چند کتاب در آن شهر توفیق یافتم. پیش از آن در بخارا نیز کتاب‌هایی نوشته بودم. در این هنگام اوضاع جهان دگرگون شده بود. ناچار من از گرگانج بیرون آمدم، مدتی همچون آواره‌ای در شهرها می‌گشتم تا به گرگان رسیدم و از آنجا به دهستان رفتم و دوباره به گرگان بازگشتم و مدتی در آن شهر ماندم و کتابهایی تصنیف کردم. ابو عبید جوزجانی در گرگان به نزدم آمد.

آرامگاه ابن سینا؛ همدان

ابو عبید جوزجانی گوید: "این بود آنچه استادم از سرگذشت خود برایم حکایت کرد. چون من به خدمت او پیوستم تا پایان حیات با او بودم. بسیار چیزها از او فرا گرفتم و بسیاری از کتابهای او را تحریر کردم. استادم پس از مدتی به ری رفت و به خدمت مجدالدوله از فرمانروایان دیلمی درآمد و وی را که به بیماری سودا دچار شده بود درمان کرد. از آنجا به قزوین و از قزوین به همدان رفت و مدتی دراز در این شهر ماند و در همین شهر بود که استادم به وزارت شمس‌الدوله دیلمی فرمانروای همدان رسید. در همین اوقات استادم کتاب قانون را نوشت و تالیف کتاب عظیم شفا را به خواهش من آغاز کرد. چون شمس الدوله از جهان رفت و پسرش جانشین وی گردید، استاد وزارت او را نپذیرفت و چندی بعد به او اتهام بستند که با فرمانروای اصفهان مکاتبه دارد و به همین دلیل به زندان گرفتار آمد. ۴ ماه در زندان بسر برد و در زندان ۳ کتاب به رشته تحریر در آورد. پس از رهایی از زندان مدتی در همدان بود تا با جامه درویشان، پنهانی از همدان بیرون رفت و به سوی اصفهان رهسپار گردید. من و برادرش و دو تن دیگر با وی همراه بودیم. پس از آنکه سختی های بسیار کشیدیم به اصفهان در آمدیم. علاءالدوله فرمانروای اصفهان استادم را به گرمی پذیرفت و مقدم او را بسیار گرامی داشت و در سفر و حضر و به هنگام جنگ و صلح استاد را همراه و همنشین خود ساخت. استاد در این شهر کتاب شفاء را تکمیل کرد و به سال ۴۲۸ در سفری که به همراهی علاءالدوله به همدان می‌رفت، بیمار شد و در آن شهر در گذشت و هم در آن شهر به خاک سپرده شد."
آنچه مسلم است جهان اسلام دانشمندی همچون بو علی سینا به تعداد انگشتان دست هم نداشته است. وسعت و عمق دانش وی تا حدی است که حتی امروز نیز از بسیاری از کتب علمی او استفاده می شود. گفته شده که ابو علی سینا چون به هجده سالگی رسید از تعلیم همه علوم فارغ شده بود؛ و در تاریخ ایران به دانستن همه علوم مشهور و زبانزد است.

همه علوم بداند، چو بو علی سینا
                                                 همه نجوم شناسد، چو خواجه بو معشر (ادیب الممالک فراهانی)

سنگ قبر ابن سینا؛ همدان

آنوبانینی از آثار معروف او به پارسی، می تواند از دانشنامه ی علایی در حکمت؛ رساله نبض، رساله معراجیه و قراضه طبیعیات نام برد. داستان دیدار او با شیخ ابوالحسن خرقانی و همچنین ملاقات و بحث و مراوده اش با شیخ ابو سعید ابوالخیر بسیار مشهور است.
می گویند شیخ ابو سعید بعد از سه شبانه روز بحث و صحبت با او در موردش به اصحاب می گوید: آنچه ما می بینیم او می داند.
و نقل است که ابو علی سینا نیز در موردشیخ گفته بود: آنچه ما می دانیم، او می بیند.

آرامگاه بو علی سینا در میدانی به همین نام در مرکز شهر همدان و در فضایی زیبا و با صفا واقع شده است و موزه ی جالب توجهی نیز از آثار تاریخی ایران در این محل برپاست؛ که تصویر چهره شیخ الرئیس در آن با توجه به شکل جمجمه، بوسیله رایانه بازسازی گشته است. همچنين عکسهايی  از آرامگاه قبلي شيخ و سنگ قبری  که پيشتر بر آن قرار داشته در اين موزه ديده مي شود.
موزه و آرامگاه پور سینا در همدان همه ساله پذیرای گردشگران بسیاری از سراسر جهان می باشد؛ و یکی از نماد های سابقه ایران در علم و دانش و فرهنگ جهان به شمار می آید.

دیدنی های همدان

بسیارى از شهرها و مناطق استان همدان سابقه دیرینه تاریخى دارند. شهرهایى چون همدان، نهاوند و تویسرکان قدمتى چند هزار ساله دارند.

برخى از شاخص ترین آثار باستانى کشور مانند شهر باستانى هگمتانه و کتیبه هاى گنج نامه و گنبد علویان در این استان واقع شده اند و وجود آرامگاه ابوعلى سینا و بابا طاهر جلوه فرهنگى خاصى به این استان بخشیده است. استان همدان یکى از استانهاى غرب کشور است. این استان در نتیجه وجود کوههاى مرتفع مانند رشته کوه الوند ، که مشرف بر شهر همدان است، داراى زمستانهاى سرد و تابستانهاى معتدل است . بطور کلى شمال استان سردتر و جنوب استان گرمتر است آرامگاه استر و مردخای در ابتدای خیابان دکتر شریعتی و در ضلع شمالی آن آرامگاه «استر و مردخای» واقع است. یهودیان اعتقاد دارند قبر استر زن «خشایار شاه هخامنشی» و عموی او مردخای در سردابه این بنا قرار دارند. بنای آرامگاه مربوط به دوره صفویه است که درجای آرامگاه قبلی که دوره تیموریان بوده ساخته شده است. در تورات عهد عتیق و در کتاب استر ماجرای آزادی قوم یهود بوسیله مردخای که توسط استر از شاه هخامنشی خواسته شده است بصورت مشروح آمده یهودیان «عید پوریم» را به همین مناسبت برپا می دارند. آرامگاه استرو مردخای از این نظر برای آنان به منزله زیارتگاه است. داخل آرامگاه چند کتیبه گچی و سنگی به خط عبری دیده می شود. آرامگاه بابا طاهر عریان عارف وارسته باباطاهر همدانی ، از شاعران معروف اواسط قرن پنجم هجری ایران و معاصر طغرل بیک سلجوقی بوده است . " بابا " بقی بوده که به پیروان وارسته سرداده اند و "عریان" به دلیل بریدن وی از تعلقات دنیوی بوده است . ترانه ها یا دوبیتی های باباطاهر در بحر هنوج مسدس محذوف و به لهجه لری سروده شده است . 2 قطعه و چند غزل با لهجه لری نجموعه کلمات قصار به زبان عربی و کتاب "سرانجام " از آثار دیگر وی است . اشعار او سرشار از معانی دل انگیرو عواطف دقیق است و کتاب سرانجام شامل دو بخش عقاید عرفا و صوفیان و " الفتوحات الربانی فی الشارات الهمدانی" است . از خاندان ، تحصیلات و زندگی باباطاهر اطلاع صحیحی در دسترس نیست . اما در سال 447 هجری با طغرل سلجوقی دیدار کرده و مورد احترام او نیز قرارگرفته است و در یکی از دوبیتی های مشهورش ، سال تولدش را به حروف ابجد گنجانده که پس از محاسبه توسط میرزا مهدی خان کوکب در عهد قاجاریه 326 هجری رسیده است و پس از 85 سال زندگی سراسر عشق و شور وفات یافته است . آرامگاه او در شمال شهرهمدان درمیدان بزرگی بنام وی قراردارد . بنای مقبره باباطاهر در ادوار گذشته چندین بار بازسازی شده است . در قرن ششم هجری برجی آجری و هشت ضلعی بوده است ، دردوران حکومت رضاخان پهلوی نیز بنای آجری دیگری بجای آن ساخته شده بود . در جریان این بازسازی ، لوح کاشی فیروزه ای رنگی مربوط به قرن هفتم هجری بدست آمد که دارای کتیبه ای به خط کوفی برجسته و آیاتی از قرآن مجید است و هم اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می شود . احداث بنای جدید در سال 1344 شمسی با همت انجمن آثار ملی و شهرداری وقت همدان و توسط مهندس محسن فروغی انجام شده است . برخی از بزرگان و ادیبانی که در جوار مزار باباطاهر آرمیده اند عبارتند از : محمدابن عبدالعزیز از ادبای قرن سوم هجری ، ابوالفتح اسعد از فقهای قرن ششم ، حاجی میرزا علی نقی کوثر از دانشمندان قرن سیزدهم و مفتون همدانی از شعرای قرن چهاردهم ( متولد 1268 در همدان ، متوفی به سال 1330 و صاحب دیوان شعر و انسان کامل ) . این بنای تاریخی طی شماره 1780 مورخه 21/2/1376 به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسید . برج قربان برجی است 12 ترک ساخته شده از آجر، پوشش سقفی آن هرمی شکل است. در سردابه از قرار معلوم «شیخ الاسلام حسن ابن طاهر همدانی» معروف به «حافظ ابوالعلاء» مدفون است. گفته می شود چند تن از امراء «سلجوقی» در آن مدفون هستند. بنای برج مربوط به دوره ایلخانی می باشد. درون برج سنگ قبری با تاریخ 1009 هجری قمری که (دوره صفویه ) را نشان می دهد دیده می شود. برج قربان قبلاً در میان مدرسه و جوار مسجدی بوده که محل درس و موعظه حافظ ابوالعلاء همدانی از قاریان بزرگ قرآن کریم بوده ، از حافظ ابوالعلاء مقری بزرگ قرآن مجید رساله هایی درباره قرائت قرآن کریم باقی است. تندیس شیر سنگی این مجسمه که در همدان به «سنگ شیر» معروف است گفته می شود از آثار دوره (ماد) یا دوره (پارتها) می باشد. برخی هم آن را از اسکندر مقدونی و دوره هخامنش می دانند به احمتال قوی « سنگ شیر» همدان یک اسطوره بسیار قدیمی است که مربوط به دوره ماد باید باشد. این پیکر دارای دست و پا بوده که تا زمان «مردآویچ زیادی» سالم بوده است. مردآویچ درسال 319 قمری دست و پای آن را شکسته و از روی سکو به پائین انداخته است. سنگ شیر امروز یک نماد باستانی همدان است، از سنگی یکپارچه تراشیده شده است. مردم همدان سنگ شیر را سمبلی از ماندگاری شهر خود می دانند. گنبد علویان گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امام زاده عبدا… قرار دارد. بر اساس شناسنامه فنی بنا، این گنبد یکی از یادمانهای متعلق به اواخر دوره سلجوقیان در قرن ششم هجری است، که توسط خاندان علویان ابتدا به عنوان مسجد احداث شده است و سپس در دوره های بعد با ایجاد سردابی در زیر زمین ، به مقبره آن خاندان تبدیل گردیده است. علت نامگذاری این بنا به گنبد علویان این بوده است که در گذشته های دور دارای گنبد بوده، گر چه در اثر گذشت زمان، گنبد آن فرو ریخته است. از سوی دیگر، علاقه شدید مردم به سادات و دوستداران علی (ع) و مدفون بودن دو تن از احفاد خاندان علویان در این بنا، از دلایل دیگر آن بوده است. متاسفانه از هویت دقیق مدفونین اطلاعات دقیقی در دست نیست. این اثر که یکی از شاهکارهای معماری و گچ بری بعد از اسلام در همدان است، طی شماره 94 در مورخه 15/10/1310 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. آرامگاه بوعلی سینا ، کتیبه های گنجنامه ، غار علیصدر ، نیایشگاه نوشیجان و ... از دیگر جاذبه های گردشگری همدان به شمار می روند

غار علیصدر همدان

موقعیت جغرافیایی :

در روستاي عليصدر از توابع شهرستان كبودراهنگ و75 كيلومتري شمال غربي شهر همدان يكي از عجايب طبيعي جهان و نمونه نادري از غارهاي آبي قابل قايقراني به نام غار عليصدرواقع شده است كه به طول جغرافيايي 48درجه و 18دقيقه و عرض35درجه و18دقيقه داراي ارتفاع 1900متر از سطح درياست.امكان دسترسي به غار عليصدر ازسه مسير فراهم است

در روستاي عليصدر از توابع شهرستان كبودراهنگ و75 كيلومتري شمال غربي شهر همدان يكي از عجايب طبيعي جهان و نمونه نادري از غارهاي آبي قابل قايقراني به نام غار عليصدرواقع شده است كه به طول جغرافيايي 48درجه و 18دقيقه و عرض35درجه و18دقيقه داراي ارتفاع 1900متر از سطح درياست.امكان دسترسي به غار عليصدر ازسه مسير فراهم است

1-همدان لالجين به بيجار كه جديد الاحداث و مناسب تر است.

2-از تقاطع سه راهي پايگاه هوايي نوژه ( در جاده همدان به رزن)

3-از طريق همدان به صالح آباد.





غار عليصدر در ارتفاعات ساري قيه ( صخره زرد)‌به وجود آ مده است.در اين كوه دو غار ديگر به نامهاي سوباشي و سرآب وجود دارد كه ترتيب 11و 7 كيلومتربا غارعليصدر فاصله دارند به لحاظ گسترش زياد لايه هاي سنگ آ هك متبلور در منطقه امكان ارتباط بين غارهاي مذكور با غار عليصدر وجود دارد.




تاريخ پيدايش :

زمين شناسان قدمت سنگ هاي اين كوه را به دوران دوم زمين شناسي يعني دوره ژوراسيك ( 190 تا 136 ميليون سال قبل ) نسبت مي دهند و شواهد به دست آمده از درون غار حاكي از آن است كه اين غار پناهگاه انسان هاي اوليه بوده است .مردم روستاي عليصدر و روستاهاي اطراف از قديم الايام به وجود آن پي برده بودند واز آب آن بهره برداري مي كرده اند ولي هيچگاه كاربري گردشگري آن مطرح نبوده است تا اينكه در پنجم مهرماه 1342 گروهي 14 نفره از اعضاءهيئت كوهنوردي همدان غار عليصدر را مورد بازديد وكاوش قرار دادند. اين عده توانستند با وسائل ابتدايي مانند چراغ دستي و تيوب لاستيك مقداري در درون غار پيشروي كنند بازديد اين گروه در روزنامه هاي محلي منعكس شد ودر سال 1346 با پخش خبر كشف يك غار شگفت انگيز و بي انتها در سطح رسانه هاي ملي سيل محققان كوهنوردان و علا قمندان اثر طبيعي به سوي آن سرازيز شد . در سال 1352 كوهنوردان همداني دهانه ورودي غار را به قطر 50 سانتيمتر تعريض نمودند واز سال 1354 استفاده عمومي از غار عليصدر آغاز شد در آن زمان اهالي روستا مسافران را با چراغ دستي قايق و پارو به ديدن قسمتهاي ابتدايي غار مي بردند .

چگونگي ايجاد:- در نتيجه تركيب آب حاصل ازبارش قطرات باران با گاز دي اكسيد كربن موجود در هوا تشكيل اسيد كربنيك ضعيف ونفوذ آن در زمينهاي آ هكي و انجام واكنش شيميايي تركيبي نا پايدار به نام بي كربنات كلسيم به وجود آورده است چون اين ماده در آب محلول است در درون لايه هاي آهكي ضخيم فضاهاي خالي ريزي ايجاد كرده واين فضاهاي خالي ميليون ها سال گسترش پيدا كرده و به مورور به هم پيوسته اند وبه عبارتي ميليونهاسال قلم صانع جهان خلقت به حكاكي ونقش آ فريني اين شاهكار شگفت انگيز مشغول بوده است تا اين غار بسيار وسيع در دل زمين ايجاد شده است .

زيبايي هاي غار عليصدر :- غار عليصدر از بسياري جهاد علي الخصوص به علت وجود گذرگاههاي ممتد آبي و درياچه هاي وسيع و قابل قايقراني كه در سرتا سر غار گسترده شده اند يك از زيبا ترين جلوهاي طبيعي ايران وجهان و پديده اي منحصر به فرد در نوع خود ميباشد كه فقط در معدودي از غارهاي جهان مثل غار موليس در فرانسه و غارهاي شواليه وبوكان در استراليا چنين زيبائيهاي خيره كنندهاي وجود دارد آب درياچه غار بدون رنگ و بو ميباشد و مزه آن معمولي است وهيچگونه حيات جانوري در آن وجود ندارد درجه حرارت آن در طول سال ثابت ودر حدود 12 درجه سانتي گراد و به قدري زلال است كه تا عمق 10 متري با نور معمولي و چشم غير مسلح بخوبي قابل رويت است نتايج آزمايشهاي فيزيكو شيميائي بر رور آن نشان مي دهد كه در نقاط مختلف غار ثركيبات شيميائي آن نزديك به هم بوده وجزء آبهاي بي كربناته كلسيك سبك با ph اسيديته نزديك به خنثي ميباشد وبدليل وجود املاح آهكي فراوان در آب غير قابل خوردن است از آنجا كه مازاد آب غار توسط رشته هاي مختلفي ( مثل چشمه شور ) به خارج غار هدايت مي شود لذا ? سطح آب در طي فصول و سالهاي مختلف به استثنا ء مواقع كم آ بي يك نواخت است ولي در مواقع كم آبي داراي نواساناتي بوده كه آثار آن برروي ديواره غار به خوبي مشهود است

آب غار در قسمتهاي مختلف آن از صفر تا 14 متر در نوسان است آب درياچه غار از چشمه هاي زير زميني ريزش مداوم آب از ديوار وسقف غار تامين ميشود كه منشا آنها به طور كلي از محل ريزشهاي جوي است سقف غار كه در بعضي قسمتها تا حدود 10متر از سطح آب ارتفاع دارد پوشيده از كربنات كلسيم خالص ودر بعضي قسمتها مخلوط با عناصر ديگر است كه برسر راه جريان آب از خارج به داخل غار به وجود آمده اند اين روسوبات به صورمختلف استالا كتيت هايي ( چكنده ) را تشكيل داده اند ودر كف غار ودر جاهايي كه آب وجود ندارد استالاكميت هايي ( چكيده) با اشكال متنوع و جذاب به فور ديده ميشود منظره داخل غار بسيا ربديع و هواي آن يسبار پاك و لطيف بوده و عاري از هر گونه گرد وغبار والودگي ميكروبي است ودر تابستان خنك ودر زمستان گرم و مطبوع است همچنين هواي داخل غار سبك بوده وحالت سكون مطلق دارد به طوري كه چنانچه شمعي در آنجا روشن كنند هيچ گونه حركتي در شعله شمع ديده نمي شود.در برخي از معابر غار 10 الي11 كيلومتر پيشروي شده است ولي هنوز تمام كانلها و شبكه هاي ارتباطي غار كشف نشده اند در حال حاضر پس از طي مسير قابل قايقراني غار نوردي پياده در قسمت خشكي غار آغاز مي شود و گردشگران پس از طي مسافتي نسبتا طولاني مجددا با قايق ادامه مسير مي دهند تا كنون 14 كيلومتراز معابر غار كشف شده ولي تنها 4 كيلومتر از معابر كه با پرژكتور نور پردازي شده اند مورد بازديد قرار مي گيرند در مجموع بازديد از محوطه وسيع قنديل بزرگ جزاير سوم و چهارم قايقراني غار نوردي و گذر از پيچ و خم گذرگاههاي آبي و دالانهايي با سقف بلورين به بيننده مي با وراند كه در اين اثر حقيقتا يكي از شاهكار هاي جهان آفرينش است و هيچ وصفي توان توصيف اين همه شكوه و زيبايي را ندارد

تاسيسات رفاهي و تفريحي جنبي - در مجموعه سياحتي غار عليصدر براي بازديد كنندگان تسهيلاتي شامل : يك باب مهمانسرا 10 دستگاه ويلاي چوبي يك و دو خوابه 16 دستگاه سوئيت اقامتي 50 دستگاه چادر صحرائي رستوران بازارچه خريد مواد خوراكي و صنايع دستي نمازخانه سرويس بهداشتي توقفگاه اتومبيل وسايل بازي كودكان فضاي سبز و امكان كوهنوردي فراهم است .

درباره استان همدان بیشتر بدانیم

معرفي استان همدان
استان همدان از جمله استان ها و مناطقي است كه زيبايي ها و جاذبه هاي بكر و منحصر به فرد طبيعت را در كنار آثار تاريخي، فرهنگي و بناهاي بازمانده از دوران باستان يكجا به مسافران و علاقه مندان هديه مي كند و به همين دليل همه ساله جمع كثيري از ايرانگردان و جهانگردان خارجي در ايام مختلف از جاذبه هاي توريستي و سياحتي اين استان ديدن مي كنند. با آرزوي سپري كردن روزهاي خوش و پرخاطره در سفر به استان همدان، اطلاعاتي چند از ويژگي هاي سياحتي و امكاناتي كه براي مسافران در سطح اين استان در نظر گرفته شده است ارائه مي شود.

موقعيت طبيعي و جغرافيايي
استان همدان با وسعتي حدود 20000 كيلومتر مربع و بيش از 2 ميليون نفر جمعيت، در غرب ايران قرار گرفته است با 8 شهرستان به نامهاي: همدان- ملاير- نهاوند- تويسركان- اسدآباد- كبودرآهنگ- بهار و رزن.

شهر همدان در طول 48 درجه و 31 دقيقه و عرض 34 درجه و 47 دقيقه جغرافيايي واقع است و مساحت آن به 90 كيلومتر مربع مي رسد. اين شهرستان از شرق به اراك و ساوه، از جنوب به ملاير و تويسركان، از غرب به اسد آباد و كنگاور و از شمال به كبودرآهنگ و لالجين محدود است.

شهر همدان، در دامنه كوهستان الوند قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دريا 3574 متر است و رشته كوه الوند مرز طبيعي همدان و تويسركان بشمار مي رود كه بلندترين قله آن كلاغ لان ناميده مي شود.

850 اثر تاريخي، فرهنگي و چشم اندازهاي بي نظير طبيعي استان همدان در انتظار مسافران است. اين استان محصور در دامنه هاي شرقي زاگرس و ارتفاعات منفرد الوند از پرجاذبه ترين مناطق تاريخي، فرهنگي و سياحتي ايران محسوب مي شود و سالانه افزون بر 2 ميليون ايرانگرد و جهانگرد خارجي از 850 اثر تاريخي، فرهنگي و چشم اندازهاي بي نظير و بديع طبيعي اين استان بازديد مي كنند.


استان همدان هر ساله در ايام نوروز و تعطيلات تابستان پذيراي خيل عظيمي از مسافران است. به همين منظور كليه سازمانها، ادارات، هتلها، مهمانپذيرها و اماكن پذيرايي همراه با مردم فهيم استان، تمامي امكانات خود را براي پذيرايي از مسافران بسيج كرده اند.

جاذبه هاي همدان

· آرامگاه بوعلي
· آرامگاه باباطاهر
· كتيبه گنجنامه
· مجسمه شيرسنگي
· گنبد علويان
· برج قربان
· مسجد جامع
· مقبره استر و مردخاي
· سد اكباتان
· تپه عباس آباد
· پيست اسكي تاريك دره
· موزه بوعلي
· موزه تاريخ طبيعي
· موزه هگمتانه
· امامزاده شاهزاده حسين
· امازاده يحيي
· امامزاده محسن
· امامزاده هادي ابن علي
· امامزاده اهل بن علي
· امامزاده اسماعيل

جاذبه هاي ملاير

· پارك سيفيه
· مسجد جامع
· تپه توشيجان
· رودخانه حرم آباد
· كوههاي سرده و گرمه
· مسجد شيخ الملوك
· امامزاده عبدالله
· امامزاده زبيده خاتون

جاذبه هاي نهاوند

· ستون سلوكي
· ميدان قيصريه
· مسجد جامع
· حمام حاج آقا تراب
· سراب گيان
· سراب فارسيان
· سراب ملوسان
· سراب گاماسياب
· مقبره باباپيره
· بند ليلي يادگار

جاذبه هاي تويسركان

· مقبره حيقوق نبي
· آرامگاه مير رضي الدين
· مدرسه علميه شيخ عليخان زنگنه
· كاروانسراي فرسفج
· شاهزاده ناصر
· امامزاده كوه
· امامزاده شاهزيد
· كمربسته سركان
· منطقه خان گرمز
· آبشار افشار
· رودخانه خرم رود
· رودخانه سرابي
· كاروانسراي شاه عباس مربوط به دوره صفويه

جاذبه هاي كبودرآهنگ

· غار عليصدر
· حمام سنگي
· قلعه كيكاووس
· امامزاده ذوالفقار
· امامزاده راهب

جاذبه هاي اسدآباد

· مسجد شاه تهماسب
· سنگ نوشته هاي سلطاني
· كتيبه سلطانيه
· كتيبه يادبود سيد جمال
· رودخانه گردنه
· حمام دوره صفويه
· مسجد ميرزا آقا جاني
· آب انبار شاه عباس
· تالاب پيرسلمان
· تالاب دربند
· امامزاده پير سلمان

جاذبه هاي رزن

· مارچهل دم
· آب معدني سيكندران
· امامزاده اظهر

جاذبه هاي بهار

· لالجين
· آرامگاه حاج شيخ محمد بهاري
· دشت بهار

سوغات استان همدان
سفال و سراميك، چرم و كالاي چرمي، فرش، گليم و جاجيم، انگشت پيچ، سير، شير شيره، قيسي، مويز، شيره انگور.

سوغات ملاير

انگور، شيره، كشمش سبز و تيزابي، باسلق، سجق، عسل، منبت كاري، فرش، گليم، گيوه

سوغات تويسركان

گردو، بادام، پشمك، نقل و نبات، عسل، سماق، منبت كاري، صابون محلي، انواع آلو، شاطه حلوا.

سوغات نهاوند

گز، لواشك، سنل، آلو، خيارشور، حلوا گردويي، عسل، نقل

سوغات اسد آباد

رب گوجه فرنگي، مويز، شيره

نگاهی به جاذبه های همدان

بنای شهرهمدان را به دیا آكو پادشاه ماد نسبت می دهند. شهر همدان به نامهای اكباتان هگمتانه آنادانا یا همدانا معروف است. شهرهمدان در زمان فرمانروایی بخت النصر ویران شد و بعدها داریوش بزرگ آن را مرمت كرد.


● تاریخچه

بنای شهرهمدان را به دیا آكو پادشاه ماد نسبت می دهند. شهر همدان به نامهای اكباتان هگمتانه آنادانا یا همدانا معروف است. شهرهمدان در زمان فرمانروایی بخت النصر ویران شد و بعدها داریوش بزرگ آن را مرمت كرد.

در زمان اشكانیان كه تیسفون پایتخت كشور بود همدان پایتخت و اقامتگاه تابستانی شاهان اشكانی شد. بعد از اشكانیان ساسانیان نیز قصرهای تابستانی خود را در این شهر بنا كردند. خرابه های باروی قلعه اشكانی بر فراز تپه مصلی و مجسمه شیر سنگی یکی از دروازه های همدان از آثار این دوره است. درسال ۲۳ هجری براثر جنگ نهاوند همدان به تصرف اعراب درآمد. همدان در زمان دیلمیان (۳۱۹ هجری قمری) لطمات فراوانی دید. در قرن ششم هجری سلجوقیان مركز خود را از بغداد به این شهر منتقل كردند و مدت پنجاه سال این شهر پایتخت سلجوقیان بود. پس از حمله مغول این شهر به ویرانه ای مبدل شد. در زمان صفویه این شهر از نعمت آبادانی بهره مند شد. پس از انقراض صفویه این شهر به تصرف عثمانی در آمد كه پس از شش سال توسط نادر شاه باز پس گرفته شد. شهر همدان به علت قرار گرفتن در مسیر راه های اصلی منطقه غرب ایران درقرن های اخیر همواره از نظر بازرگانی مورد توجه بوده است . همچنین این شهر در مسیر جاده ابریشم قرارداشته است .

● مراکز تاریخی و باستانی

▪ كاخ هگمتانه

این كاخ در شهرهمدان فعلی و هگمتانه قدیمی قرار دارد و بنا به روایت های تاریخی درقرن هشتم قبل از میلاد ساخته شده است.این كاخ در دوران اقتدار نظام نظام سیاسی مادها ,پس از تشكیل دولت مركزی و تسخیر آشور , درسال ۶۱۴ قبل از میلاد توسط كیاكسار مادی و باهمدستی “نابو پولاسار“ بابلی ساخته شد.

▪ آرامگاه ابوعلی سینا

آرمگاه شیخ الرئیس ابوعلی سینا فیلسوف ودانشمند و طبیب مشهور ایران (۴۲۸ ۳۷۰هق) در میدانی به نام بوعلی سینا درشهر همدان واقع شده است . آرامگاه بوعلی سینا درزمینی به مساحت ۳۰۹۰ متر مربع احداث گردیده و زیر بنای اصلی آن حدود ۱۷۹۲ متر مربع است . نمای آرامگاه از سنگ خارا است .

▪ آرامگاه بابا طاهر

یكی از دیدنی های شهر همدان, آرامگاه بابا طاهر است. باباطاهر كه حدودا“ در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم می زیست, از شعرا و عرفای بزرگ روزگار خویش بوده است. مساحت كل زیر بنای آرامگاه و باغ آن حدود ۸۹۶۵ متر مربع برآورد شده است .

▪ مقبره استر و مرد خای

این بنا كه از سنگ و آجر و به سبك بناهای اسلامی ساخته شده است درمركز شهر همدان قراردارد. بنا به روایات مشهور, این محل آرامگاه استر ملكه شوش وبانوی پادشاه ایران خشایار شاه و مردخای عموی ملكه است. احتمال دارد بنای مقبره استر و مرد خای نخستین بار در حدود ۱۱ قرن پیش به دست كلیمیان و به یاد این دو شخصیت ساخته شده باشد.

▪ گنبد علویان

یكی از مهم ترین بناهای تاریخی همدان بنایی چهار ضلعی به نام گنبد علویان است كه محل آرامگاه دو نفر از اعضای خاندان علویان است و در زمان مغول تزیین و مرمت شده است . این بنا به اواخر دوران سلجوقی مربوط است.

▪ قبر اسكندر

این مقبره در شهر همدان و در خیابان نظر بیك نزدیك تپه هگمتانه واقع شده است. در مورد صاحب قبر نظراتی ابراز شده است. گروهی او را پیر و مرشد و گروهی دیگر اسكندر مقدونی می دانند. برخی نیز قبر را متعلق به سردار اسكندر مقدونی (هفایستون ) میدانند كه در همدان كشته شد.

▪ قلعه دختر (قیز قلعه سی)

این قلعه با آنكه تخریب شده است, ولی هنوز پی, بنا و دیوارهای آن باقی مانده است. این قلعه كه اهمیت نظامی داشته, بر تمام شهر همدان و اطراف آن و گردونه معروف همدان, تویسركان تسلط كامل دارد و ظاهرا“ در دوران مقاومت ایرانیان در برابر حمله اعرب احداث شده اند.

▪ برج قربان

این بنای تاریخی درشهر همدان و در محله زندی ها, نزدیك دبیرستان ابن سینا قرار گرفته است. از قرارمعلوم مدفن شیخ الاسلام حسن بن عطار حافظ ابوالعلا و جمعی از امرای سلجوقی است كه در قرن هفتم و هشتم هجری به طرز ساده و بی پیرایه ساخته شده است. بنا از یك برج دوازده ضلعی آجری با گنبد هرمی شكل دوازده ترك آجری تشكیل شده است. در وجه تسمیه این بنا از شخصی به نام قربان نام برده اند كه این محل را در حمله افاغنه سنگرگاه خود قرار داد و از اهل محل خود دفاع كرد.

▪ تپه هگمتانه

تپه باستانی هگمتانه كه در ورودی شهر همدان واقع شده است, یكی از با ارزش ترین آثار باستانی ایران است. تا كنون حفاری های متعددی بر روی این تپه صورت گرفته است كه آثار خشتی زیادی از دوران هخامنشیان در آنجا آشكار شده است. این آثار نشان می دهند كه تپه هگمتانه احتمالا” محل خزانه پادشاهان هخامنشی بوده است.

▪ تپه پیسا

این تپه درفاصله ۲/۵ كیلومتری شمال تپه معروف هگمتانه قرار دارد و به وسیله رودخانه به دو بخش تقسیم شده است . سفال های بدست آمده از سطح تپه نشانگر آن است كه قدمت تاریخی این تپه به دوره هخامنشی می رسد و به احتمال زیاد با تپه هگمتانه ارتباط داشنه است.

▪ كتیبه گنجنامه

كتیبه های گنجنامه كه یادگاری از دوران داریوش و خشایار شاه هخامنشی است بر دل یكی از صخره های كوه الوند در فاصله ۵ كیلومتری غرب همدان و در انتهای دره عباس آباد حكاكی شده است . با توجه به سوراخهای كنار كتیبه, به نظر می رسد كه كتیبه ها روپوش داشته اند كه آنها را از گزند باد و باران حفظ می كرده است.

● جاذبه های طبیعی

▪ پیست اسكی

در سطح استان همدان فقط یك پیست اسكی وجود دارد. این پیست در ۱۵ كیلومتری جنوب شهر همدان و درارتفاعات دامنه كوه الوند درمنطقه ای به نام تاریك دره واقع شده است. راه دسترسی به آن از محل تاریخی گنج نامه می گذرد. طول پیست اسكی ۴ كیلومتر و شیب آن در حدود ۲۵ درصد است. و درماه های دی بهمن اسفند فروردین و اردیبهشت قابل استفاده است .

▪ آبشار گنجنامه

مهم ترین آبشار استان همدان آبشار گنجنامه است كه در نزدیكی شهر همدان و در تفرجكاه گنجنامه قرار دارد. كتیبه های معروفی از دوره هخامنشی در نزدیكی این آبشار به جای مانده است .

▪ دره زینا

دره زینا مشتمل بر دو دره حیدره و كیوارستان است كه اولی به دامنه های كوه میدان میشان منتهی میشود و روستای حیدره را مانند نگینی درخود جای می دهد و دومی همراه رودخانه های پشت كوه های الوند و كلاغ لان به دامنه آن كوه ها ختم می شود.

▪ دوزخ دره

از دره های صخره ای و ریزشی است و به امامزاده كوه منتهی میشود. آبشار این دره كه حدود ۱۵ متر ارتفاع دارد معروف است . وجود بیشهزار و رودخانه درعمق دره های سلسله جبال الوند زیبایی های گردشگاهی آن را دو چندان كرده است.

▪ دریاچه پشت سد اكباتان

تنها دریاچه استان دریاچه سد اكباتان است كه در ۹ كیلومتری جنوب شرقی شهر همدان واقع شده است. وسعت این دریاچه حدود ۶۰ هكتار و حداكثر و حداقل عمق آن به ترتیب ۳۲و ۱۸ متر گزارش شده است

▪ غارعلیصدر ـ همدان

جاذبه هاي تفريحي چالوس - مازندران

آبشار اكاپل
اين آبشار در جنگل كوهستاني سردي چال كلاردشت واقع شده چشم انداز و مناظري بديع دارد. همجواري اين آبشار با ييلاقات كلاردشت و زيبايي طبيعي آن كه درياچه ولشت را نيز در خود جاي داده، قابليت تفرجگاهي آن را به طور فوق العادهاي افزايش مي دهد.

آبشار هريجان
اين آبشار بالاي روستايي به همين نام در نزديكي گردنه هزارچم در جاده تهران ـ چالوس قرار گرفته، بيش از 9 متر ارتفاع دارد ويكي از زيباترين آبشارهاي كوه البرز است. اين آبشار با آب فراوان، فضاي مرتفع و بيشه اي وچشم انداز كوهستاني، دره اي و جنگلي از فراز كوهي سنگي با پخشابي ويژه سرازير و در پايين دست به آبشارهاي متعددي تبديل مي شود.

پارك جنگلي چالوس
پارك جنگلي چالوس (في ين) در هفت كيلومتري جاده چالوس ـ تهران واقع شده است. رودخانه چالوس كه از كنار آن مي گذرد ويژگي خاص و جالبي به آن مي بخشد. در اين پارك، اردوگاهي احداث شده است كه كلبه و كومه هايي براي اقامت مسافران دارد. اين پارك امكانات خاص تفرجگاهي نظير ميز، نيمكت وجايگاه بازي بچه ها نيز دارد.

پارك جنگلي نمك آبرود
اين پارك بيش از 200 هكتار مساحت دارد و مانند ساير پارك هاي جنگلي، درختان خودرو و انبوهي را درخود جاي داده است. گونه هاي مختلف گياهان شمشاد آن بيش از 700 سال برآورد گرديده است. پارك نمك آبرود با طبيعت بكر و وحشي، ضمن حفظ سيستم هاي اكولوژيكي به عنوان يكي از پارك هاي جنگلي زيباي جهان محسوب مي شود.

درياچه سد دريوك
اين درياچه كه در حدود يك هكتار وسعت دارد، روبروي دره ولي آباد هزارچم و در دامنه كوه دال كمر قرار گرفته است. عمق آن حدود 5 متر است و آبي شيرين دارد. اطراف آن را مراتع و مرغزار احاطه كرده است. به همين جهت اين درياچه مأْمن و زيستگاه پرندگان بومي و وحوش است.

درياچه ولشت
اين درياچه در جنوب غربي چالوس و شمال شرقي منطقه كلاردشت در ميان دره اي عميق قرار گرفته است. وسعت آن حدود 15 هكتار و عمق متوسط آن 20 متر مي باشد. حجم آب درياچه حدود سه ميليون متر مكعب برآورد شده و شيرين است و به همين دليل نيز مأمن پرندگان مهاجر، ماهي و ساير آبزيان است. دسترسي به درياچه از طريق مرزن آباد و سمت غربي جاده چالوس امكان پذير است.

مرداب كندوچال
اين مرداب در ميان جنگل انبوه ’’في ين‘‘ چالوس قرار گرفته است. اين تالاب يك هكتار وسعت و حدود 4 تا 5 متر عمق دارد. آب آن از چشمه هاي اطراف تأمين مي شود و شيرين است. غير از درختان جنگلي كه دورتادور آن را فرا گرفته اند، پيرامون و سطح مرداب نيز پر از ني و گياهان مردابي است. اين تالاب در ارتفاع 730 متري دريا قرار گرفته است و مأمن پرندگان و آبشخور وحوش است.

جاذبه های گردشگری تنکابن - مازندران

پارک ملی خشکه داراندرکیلومتر 30 محور تنکابن
به چالوس بعد از شهر عباس آباد و قبل از سلمانشهر درکنار جاده واقع شده و
تنها 120 متر با دریا فاصله دارد. این منطقه حفاظت شده به عنوان تنها جنگل
جلگه ای و بکر و از آخرین بازمانده های اکوسیستم های جنگلی جلگه ای شمال
ایران با مساحت تقریبی 2600000 مترمربع مساحت بشمارمی رود.


انواع مختلف گونه های جانوری و گیاهی مانند
توسکا از نوع کرک که در ایران رو به انقراض است سه قلو انجیلی،‌ انار،
ممرز، بلوط،‌ لیلکی یا کرات خرمندی،‌ لرگ،‌ ملج،‌ انوع مهم شمشاد،‌ ازگیل
جنکلی و یاس وحشی می باشد گونه های متنوع و فراوان جانوری نیز از قدیم در
قدیم در آن می زیستند و درحال حاضر زیستگاه حیوانات وحشی نظیر شغال،‌ گرگ،‌
خوک،‌ گربه وحشی و پرندگانی مثل حواصیل خاکستری،‌ قره،‌ غاز، مرغابیها،‌
دارغاز باکلان،‌ اگوت بزرگ و کوچک می باشد.

خشکه داران با شرایط
مذکور و برخورداری از ساحل زیبای دریای خزر و مجاورت با شهرهای توریستی و
امکانات اقامتی و پذیرایی از جمله بهترین مناطق برای اجرای تور می باشد
درحاشیه این منطقه نیز یک موزه تاریخی طبیعی ایجاد شده که مجموعه تاکسیدرمی
از حیوانات وحش شمال ایران را به نمایش گذارده و همواره مورد استقبال
محققان و دانش پژوهان است با هماهنگی اداره محیط زیست می توان از این جاذبه
بازدید کرد.



دشت دریاسرجاده
آسفالته دو هزار از سه راهی خرم آباد و قبل از پل چشمه کیله آغاز و با عبور
از شهر خرم آباد و دو راهی لتاک و پارک چالدره با طی مسافت 40 کیلومتر به
کلیثم می رسد از این نقطه در شرق جاده ها به صورت پیاده در حدود 5/1 ساعت
در مسیر صعود به قله سیالان دشت زیبای دریا سر وجود دارد. این منطقه
200000 متر مربع مساحت دارد، ارتفاع دشت از این صحرا 1800 متر بوده و به
این خاطر در تابستان دارای آب و هوای بسیار مطبوعی است. وجود کوه های زیبای
هر تنگ لات خان بن، سیاه کل و کل تلا، کوههای پوشیده از گیاهان، چشمه ها و
رودهای پر آب دریاسر را بعنوان یکی از جاذبه های منحصر بفرد کشور معرفی می
کند.


منطقه ییلاقی سه هزارمسیر
دسترسی تنکابن به خرم آباد پس از عبور از قلعه گردن به سمت جنوب امتداد
یافته و دو راهی لتاک در جانب شرقی وارد یک جاده خاکی می شود که به طرف
منطقه زیبای سه هزار ادامه پیدا می کند دره سه هزار منطقه ای بکر، زیبا با
چشم اندازهای بدیع، ‌چمنزارها، ‌جنگلهای مرتفع و جلگه ای، رودخانه پر آب سه
هزار یک مانده است آب و هوای مطبوع به همراه آبشار و چشمه های آب گوارا و
آرامش رویایی این منطقه برای گروههای توریستی مشتاق آرامش و طبیعت کاملاً
ایده‌آل است.

پس از طی کردن مسافتی د رحدود 35 کیلومتر با وسیله نقلیه
در صورت 30 کیلومتر پیاده روی در دو کیلومتری شمال شرق روستای میان رود در
غرب رودخانه پرور آب معدنی شلف قرار دارد که مواد قلیایی، ‌نمکی، آهکی،
فسفر،‌ اکسید آهن،‌ سیلیس،‌ پتاس، آلومین، کلر،‌ سود،‌ کربنات،‌ منیزیم و
اسید سولفوریک تشکیل شده و با دارا بودن خواص طبی فراوان برای درمان
بیماریهای مختلف،‌ نظیر امراض کلیوی سوء هاضمه و نقرس، امراض جلدی و درد
روماتیسم مفید است این آب معدنی به همراه مناظر زیبای طبیعی اطراف مورد
علاقه ورزشکاران و طبیعت گردان می باشد.


غار دانیالاین غار
زیبا در ارتفاعات مشرف به سلمانشهر قرار دارد سلمانشهر در 30 کیلومتری شرق
تنکابن در مسیر ارتباطی کناره چالوس به تنکابن قرار دارد این شهر در ساحل
زیبای خزر واقع شده و مسیر دسترسی به غار دانیال از وسط شهر و از خیابان
میانی شهر و محور ارتباطی در محل میدان مرکزی شهر جدا و وارد خیابان دری
گوشه می شود این خیابان در ادامه از شهر خارج و به طرف جنوب و دامنه های
زیبای البرز ادامه پیدا می کند و در خاتمه به روستای چاری می رسد و از وسط
رود چاری گذشته و پایان می یابد کل فاصله تنکابن تا آخر روستای چاری 4
کیلومتر بوده و ازمحل با پای پیاده به 1 ساعت زمان لازم است تا با عبور از
ارتفاعات به دهانه غار رسید .


داخل غار بسیار سرد بوده و آب گوارا و سردی
هم در داخل آن جاری است مواد آهکی چکیده از سقف غار منظره زیبایی دارد
پهنای غار از 2 الی 5 متر متغیر است و طول آن نامعلوم است و به گفته بومیان
به 6000 مترمی رسد شباهت زیادی بین این غار و غار علیصدر وجود دارد این
محل برای اجرای تور برای هر گروه سنی جالب و دلپذیر است.



پارک
جنگلی چالدرهدر 18 کیلومتری مسیر تنکابن به دو هزار و
درکنار جاده قرار دارد و مسیر آسفالت بوده و پارک زیبای چالدره با 94 هکتار
مساحت در میان دلتای دو رود سه هزار و دو هزار و محل اتصال آنها قرار دارد
این پارک با پل پارکینگ ،‌سرویسهای بهداشتی،‌اب و برق ،آلاچیق از امکانات
پارک چالدره می باشند طرحهایی برای توسعه این پارک در دست اجرا است.


آبشار فرهاد جویجاده
آسفالته دو هزار و سه هزار که از تنکابن آغاز می شود پس از عبور از خرم
آباد به مساحت 2 کیلومتر به منطقه قلعه گردن می رسد که منظره جالبی را در
دامنه ارتفاعات کوتاه و جنگلی از جلگه و دریای تنکابن به نمایش می گذارد.
این محل با تنکابن 8 کیلومتر فاصله دارد در کنار جاده از تونل انحرافی و
تاریکی قلعه تنکا که آب و لمرود را به رود سه هزار ملحق می کند آبشاری
ایجاد شده که ده متر ارتفاع دارد و تا 50 متر قابل افزایش است در جمع محیطی
زیبا برای اتراق مسافران بوجود آمده است.



آب گرم معدنی
فلک دهاین مکان بکر در لیر سر قرار دارد ، مسیر آن از سه
راهی خرم آباد در داخل شهر تنکابن و قبل از پل چشمه کیله آغاز و پس از
عبور از شهر خرم آباد به دو راهی لتاک می رسد ، از این محل پس از عبور از
پل به فاصله اندک دو راهی سه هزار و لیر سر وجود دارد که از این محل جاده
بصورت خاکی ادامه پیدا می کند کل فاصله تنکابن تا روستای سنتی فلکده 33
کیلو متر است . آب گرم با درجه حرارت متوسط در کنار رودخانه لیرسر و یک
چشمه آب سرد به همراه جنگلهای انبوه و کوههای پوشیده از درخت برای اجرای
تور و گروههای مختلف توریستی بسیار جالب است.

جاذبه هاي تاريخي ،فرهنگي ومذهبي مازندران

موقعیت جغرافیایی
سرزمین سرسبز مازندران با وسعت 4/756‚23 کیلومتر مربع، که 46/1 درصد مساحت کل کشور را تشکیل می دهد و جمعیتی بالغ بر 008‚602‚2 نفر (33/4 درصد جمعیت کل کشور)، از شمال به دریای خزر، از شرق به استان گلستان، از جنوب به استان های سمنان و تهران، و از غرب به استان گیلان محدود است. جاذبه های طبیعی چون غارها، تالاب ها، چشمه های آب معدنی، آبشارهای زیبا، جنگل، کوه و دریا با این دیار دیرپا، پیوندی جاودانه داشته و سلسله کوه های البرز از یک سو و دریای خزر از سویی دیگر، زیباترین مناظر طبیعی را به وجود آورده است. آب و هوای مازندران، معتدل بوده، جهت جنوبی آن، کوهستانی و قسمت شمالی آن، جلگه ای ساحلی است. رودخانه های مهم جاری در آن، صفارود، دوهزار، سه هزار، بابل، تالار، تجن و نکا است. دریای خزر، چون گنجینه ای با ارزش، زیستگاه آبزیان فراوانی از جمله ماهی های خاویاری است، که خاویار آن مشهور به مروارید سیاه، شهرت جهانی دارد و از صادرات مهم این استان به شمار می آید. از دیگر مواهب طبیعی این استان، پایانه های گل و گیاه، کشتزارهای وسیع برنج، غلات و باغ های مرکبات است. استان مازندران با 16 شهرستان و 46 شهر، تنها استانی است که از طریق سه محور هراز، کندوان و فیروزکوه، با سایر نقاط کشور مرتبط بوده و سه فرودگاه ساری، نوشهر و رامسر، ارتباط هوایی آن را برقرار ساخته است و راه آهن سراسری نیز از آن عبور می کند. حدود 43% از شهرهای استان مازندران، از رامسر تا بابلسر به طول 220 کیلومتر در نوار ساحلی دریای خزر واقع شده اند. همچنین این راه آبی، ارتباط استان با کشورهای آسیای مرکزی را نیز میسر ساخته است.
پیشینه تاریخی
بر اساس پژوهش های باستان شناسی، کرانه دریای خزر از مراکز مهم تمدن ماقبل تاریخ، تاریخی و اسلامی ایران است. با توجه به کاوش های علمی به عمل آمده، غار علی تپه (با قدمت حدود 12500 سال پیش از میلاد) و غارهای هوتو و کمربند (با قدمت حدود 9500 سال پیش از میلاد)، به عنوان قدیمی ترین پناهگاه های انسان های اولیه در منطقه شناسایی شده اند. مردمان بومی مازندران قبل از ورود آریایی ها به این سرزمین، به شیوه چادرنشینی و گله داری زندگی می کردند. دو تیره در میان آن ها متمایز بوده اند، یکی تپور ها، که طایفه ای جنگجو بوده و نام قدیم مازندران یعنی تبرستان نیز منسوب به این قوم است، و دیگری آماردها که در اطراف آمل فعلی سکونت داشتند. واژه مازندران که از نظر جغرافیایی بخش بزرگی از تبرستان بوده است، در حوالی سده هفتم هجری قمری جانشین نام تبرستان شد. به نوشته مورخان، اولین شهربان تبرستان، آتوفرادات از خاندان اشکانی (پارتی) بوده است و در زمان ساسانیان، آل گشنسب و بعد از آن آل کیوس سوخراییان یا آل زرمهر و آل قارن بر این سرزمین حکومت راندند. گیل گیلانشاه، نخستین حکمران تبرستان در دوره اسلامی است. بعد از او پسرش دابویه، سلسله آل دابویه را بنیاد نهاد و سپس سلسله های پادوسبانی و قانونوندی و در نهایت سلسله باوندی در مازندران تحت فرمان خلفا و یا سلاطین دیگر حکومت کردند. در سال 250 هجری قمری، علویان در تبرستان به قدرت رسیدند. از دیگر حکومت های مهم محلی، سادات مرعشی را می توان نام برد که در قرن هشتم و نهم هجری قمری در این سرزمین فرمان راندند. در زمان شاه عباس اول صفوی حکومت های محلی از بین رفت و ایران زیر نظر حکومت مرکزی قرار گرفت. پیشینه تاریخی مازندران مؤید آن است که جای جای این ملک، تجلی گاه تمدنی غنی از اسلاف هوشمند ما بوده و امروز، شناخت و حفظ این فرهنگ، وظیفه ای سترگ است که بر دوش نسل حاضر نهاده شده است.
بهشهر

جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی:

غار باستانی علی تپه (شمال غربی روستای ال تپه- دوره پیش از تاریخ) غار باستانی هوتو (شمال شرق روستای تروجن- دوره پیش از تاریخ) غار باستانی کمربند (شمال شرق روستای تروجن- دوره پیش از تاریخ)آتشکده کوسان (جنوب غربی روستای آسیابسر- دوره تیموری؟) قلعه شاه نشین (جنوب روستای آسیابسر- اوایل دوره اسلامی) بقعه امیر کمال الدین و امیر جمال الدین (مرکز روستای آسیابسر- قرن نهم هجری قمری) بقعه و گورستان تاریخی سفید چاه (روستای سفید چاه، بخش یانه سر- دوره صفوی)عمارت باغ شاه (شهرداری کنونی بهشهر- دوره صفوی- دوره پهلوی) مجموعه تاریخی عباس آباد (9 کیلومتری جنوب شرقی بهشهر- دوره صفوی) بنای تاریخی چشمه عمارت (جنوب بهشهر- دوره صفوی) کاخ صفی آباد (جنوب غرب بهشهر- دوره صفوی) قلعه پلنگان (شمال بهشهر، شبه جزیره میانکاله- دوره صفوی) مجموعه بناهای تاریخی شهریاری (جنوب بهشهر، بخش یانه سر- دوره قاجار) خانه احمد علی خان هزار جریبی (جنوب بهشهر، بخش یانه سر، روستای یانه سر- دوره قاجار) خانه قدیمی کاردلی (مرکز شهر رستم کلا- دوره قاجار)مجموعه عمارت افغان نژاد (روستای قره تپه- دوره قاجار) عمارت سیامی (جنوب روستای گرجی محله- دوره قاجار) حسینیه فرحی (مرکز شهر رستم کلا- دوره قاجار)حسینیه شیخ علی زاده (شمال شهر رستم کلا- دوره قاجار)بز پل (جنوب شرقی بهشهر، محله قنبرآباد- دوره صفوی) سیکا پل (شرق بهشهر، محله قنبرآباد- دوره صفوی) جاذبه های طبیعی:
نکا
جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: غار باستانی کمیشان (7 کیلومتری نکا- پیش از تاریخ)برج آرامگاهی امامزاده عبدالله (روستای اطرب- قرن نهم هجری قمری) جاذبه های طبیعی:
ساری
جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: مجموعه تاریخی فرح آباد (28 کیلومتری ساری- روستای فرح آباد- دوره صفوی) برج رسکت (بخش دو دانگه، روستای فریم- قرن پنجم هجری قمری) برج آرامگاهی امامزاده عباس (داخل شهر- قرن نهم هجری قمری)برج آرامگاهی امامزاده یحیی (داخل شهر- قرن نهم هجری قمری)برج آرامگاهی امامزاده سلطان زین العابدین (داخل شهر- قرن نهم هجری قمری)برج آرامگاهی امامزاده عبدالصالح (روستای مرز رود- قرن نهم هجری قمری)بقعه درویش فخر الدین (روستای گلما- قرن هشتم تا نهم هجری قمری)بقعه امامزاده عیسی بن کاظم (روستای خارمیان- قرن نهم هجری قمری)بقعه امامزاده قاسم (روستای عیسی خندق- قرن هشتم تا نهم هجری قمری) بقعه شاطر گنبد (روستای پایین دزا- قرن نهم هجری قمری)مسجد جامع (داخل شهر- اوایل دوره اسلامی- قاجار)خانه کلبادی (داخل شهر- دوره قاجار) حمام وزیری (داخل شهر- دوره قاجار) خانه فاضلی (داخل شهر- دوره قاجار- پهلوی)آب انبار میرزا مهدی (داخل شهر- دوره افشاریه- زندیه)آب انبار نو (داخل شهر- دوره قاجار) جاذبه های طبیعی:
جویبار
جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: تکیه کردکلا (روستای کردکلا- دوره قاجار)خشت پل (روستای مشک آباد- دوره قاجار)پل آجری آزان (روستای آزان- دوره قاجار) جاذبه های طبیعی:
قائمشهر
جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: تپه باستانی قلعه کش (طالقانی) (داخل شهر- عصر آهن) تپه باستانی گردکوه (روستای جمنان- عصر آهن- تاریخی- اسلامی) برج آرامگاهی سید محمد زرین نوایی (روستای چمازکتی- قرن نهم هجری قمری) بقعه امامزاده زکریا (روستای واسکس- دوره قاجار)بقعه امامزاده سید ابو صالح (روستای سید ابوصالح- دوره قاجار) پیر تکیه سید ابو صالح (روستای سید ابوصالح- دوره قاجار)بنای شهرداری ( داخل شهر- دوره پهلوی اول) پل آجری خرما کلا (روستای خرما کلا- دوره صفوی) پل آجری بالا تجن (روستای استرآباد محله- دوره قاجار)جاذبه های طبیعی: سوادکوه جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: غار اسپهبد خورشید (2 کیلومتری روستای رواتسر- اواخر دوره ساسانی- اوایل اسلامی) قلعه رواتسر (مشرف به روستای رواتسر، دهستان راستوپی- دوره ساسانی- اسلامی) قلعه کنگلو (دهستان راستوپی- دوره ساسانی- اسلامی) قلعه حسن بور (کسیلیان) (دهستان کسیلیان- دوره ساسانی- اسلامی) قلعه مازیار لپور (لفور) (روستای لفورک- دوره اسلامی) قلعه چهل در (نزدیک روستای ورسک، دهستان راستوپی- دوره ساسانی- اسلامی) برج دیده بانی پروفسور شروین باوند (دهستان راستوپی، روستای سرخ آباد- دوره ساسانی- اسلامی) برج لاجیم (روستای لاجیم- قرن پنجم هجری قمری) بقعه پیر شهریار (روستای لمرز- قرن نهم هجری قمری) بقعه آقا شاهبالو زاهد (روستای دهمیان- قرن نهم هجری قمری) پل شیرگاه (داخل شهر شیرگاه- دوره صفوی)پل شاهپور (9 کیلومتری جنوب شیرگاه- دوره صفوی)پل جوارم (در کنار جاده شیرگاه به زیرآب- دوره صفوی)راه باستانی سر تنگه (در کنار جاده منتهی به خطیرکوه و شهمیرزاد- پیش و بعد از اسلام) پل شاه عباسی (روستای ورسک- دوره صفوی- پهلوی) آرامگاه اخوت (در کنار جاده فیروزکوه، حدفاصل دوآب و پل سفید- دوره پهلوی اول) پل ورسک (روستای ورسک- دوره پهلوی اول) پل راه آهن اوریم (روستای اوریم- دوره پهلوی اول)پل بالو (در کنار جاده شیرگاه به زیرآب، در حاشیه رودخانه تلار- قبل از دوره صفوی؟)کلیسای اوریم رودبار (پل سفید- دوره پهلوی اول) محله قدیمی آلاشت (روستای آلاشت- دوره زندیه) جاذبه های طبیعی: بابل جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: مقبره سلطان محمد طاهر (3 کیلومتری بابل- قرن نهم هجری قمری)گنبد سرست (روستای سرست- قرن نهم هجری قمری)مقبره درویش فخرالدین (محله موزیرج- قرن نهم هجری قمری)امامزاده قاسم (داخل شهر- قرن نهم هجری قمری)مسجد کاظم بیگ (داخل شهر- دوره قاجار) مسجد جامع بابل (داخل شهر- دوره قاجار)سقانفار و تکیه کبریا کلا (روستای کبریاکلا- دوره قاجار)تکیه مقریکلا (روستای مقریکلا- دوره قاجار) سقانفار کیجا تکیه (محله حمزه کلای غربی- دوره قاجار)سقانفار شیاده (روستای شیاده- دوره قاجار)مقبره ملا محمد شهر آشوب (روستای بنگرکلا- دوره قاجار)بقعه درویش علم بازی (بخش شرقی بابل- قرن نهم هجری قمری)مقبره سید زین العابدین (داخل شهر- دوره قاجار) پل محمد حسن خان ( 3 کیلومتری جنوب بابل- نیمه دوم قرن دوازدهم هجری قمری) مجموعه دانشکده پزشکی (داخل شهر- دوره پهلوی) شامل: 1. سردر ورودی 2. برج دیده بانی 3. کتابخانه مرکزی (کاخ رضا خان) 4. دفتر ریاست (کاخ محمد رضا)مجموعه بناهای نجفی (داخل شهر- دوره قاجار- پهلوی) موزه بابل (داخل شهر- دوره پهلوی)راسته بازار حصیر فروشان (داخل شهر- دوره قاجار) جاذبه های طبیعی: بابلسر جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: برج آرامگاهی امامزاده ابراهیم (داخل شهر- قرن نهم هجری قمری)دانشکده ادبیات (هتل قدیم بابلسر) (داخل شهر- دوره پهلوی اول) پل فلزی (داخل شهر- دوره پهلوی) بنای شهربانی (داخل شهر- دوره پهلوی)بنای بهداری (داخل شهر- دوره پهلوی)میدان بیت المقدس (داخل شهر- دوره پهلوی) جاذبه های طبیعی: آمل جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: دخمه های سنگی کافر کلی (جاده هراز، روستای پنجاب، اسک- پیش از اسلام)بقایای راه باستانی تنگه بند بریده (جاده هراز، نزدیک روستای وانا- دوره ساسانی)قلعه ملک بهمن (لاریجان- دوره ساسانی- اسلامی) شکل شاه (ناصرالدین شاه قاجار) (جاده هراز، تنگه بند بریده- دوره قاجار)کاروانسرای سنگی گمبوج (جاده هراز، پلور- اسلامی)امامزاده عبدالله (جاده هراز، اسکو محله- قرن هشتم تا نهم هجری قمری) پل دوازده چشمه (داخل شهر- دوره صفوی) برج آرامگاهی امامزاده ابراهیم (داخل شهر- قرن دهم هجری قمری) برج آرامگاهی ناصر الحق (داخل شهر- قرن نهم هجری قمری) برج آرامگاهی میر حیدر (سه سید) (داخل شهر- قرن ششم هجری قمری) برج آرامگاهی شمس طبرسی (داخل شهر- قرن نهم تا دهم هجری قمری) بقعه میر بزرگ (داخل شهر- دوره صفوی) امامزاده قاسم (داخل شهر- دوره قاجار) پل معلق (داخل شهر- دوره پهلوی) ساختمان دارایی (داخل شهر- دوره پهلوی) جاذبه های طبیعی: نور جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: قلعه پولاد بلده (روستای بلده- اوایل دوره اسلامی) خانه نیما یوشیج (روستای یوش- دوره قاجار) پل خشتی نور (داخل شهر- دوره قاجار) برج آرامگاهی آقا شاهبالو زاهد (جاده چمستان- قرن نهم هجری قمری) جاذبه های طبیعی: نوشهر جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: بقعه سید محمد کیا سلطان (امامزاده دبیر صالحانی) (بخش کجور، روستای صالحان- قرن هفتم هجری قمری) برج آرامگاهی امامزاده طاهر مطهر (ملک کیومرث بیستون) (بخش کجور، روستای هزار خال- قرن نهم هجری قمری) امامزاده حسن چورن (بخش کجور، روستای چورن- قرن نهم هجری قمری)امامزاده سید علی کیا سلطان (روستای سید علی کیا سلطان- قرن نهم هجری قمری)برج آرامگاهی امامزاده جعفر (بخش کجور، روستای لیگوش- قرن نهم هجری قمری) بنای درویش امیر (بخش کجور، روستای لاشک، اراضی ناسنگ- قرن هشتم هجری قمری)بقعه درویش رستم و درویش شهرآگیم (بخش کجور، روستای اطاقسرا- قرن نهم هجری قمری)ساختمان نیروی انتظامی نوشهر (داخل شهر- دوره پهلوی)ضلع شمالی خیابان فردوسی (داخل شهر- دوره پهلوی) خرابه شهر (کجور، پایتخت سرزمین رویان) (روستای کجور- عصر آهن 1 و 2) دور قلعه یا سوته قلعه (روستای کجور- قرن نهم هجری قمری) روستای کندلوس موزه کندلوس (روستای کندلوس- سال 1367 هجری شمسی) پل دوآب (جاده چالوس- کجور- دوره پهلوی) جاذبه های طبیعی: چالوس جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: راه سنگ فرش (در امتداد روستاهای سینوا و مازی پشته- دوره قاجار) تونل سنگی (کلاردشت، روستای ولی آباد- دوره قاجار) کاروانسرای سنگی پای قله کندوان (جاده تهران- چالوس، شمال تونل کندوان- دوره قاجار)تونل کندوان (جاده تهران- چالوس- دوره پهلوی)کاروانسرای سر قله کندوان (منتهی الیه جنوبی مازندران، سر قله کندوان- دوره اسلامی) بقعه متبرکه سید محمد (روستای زوات- دوره اسلامی) امامزاده زکریا (شمال کلاردشت، روستای شکر کوه- دوره اسلامی) امامزاده حقانی (کلاردشت- دوره تیموری)بقعه امامزاده فضل و فاضل (کلاردشت، روستای فشکور- دوره اسلامی) کاخ چایخوران (داخل شهر- دوره پهلوی اول) عمارت شاه چشمه (جاده چلوس- کرج- دوره پهلوی) پل زغال (18 کیلومتری جاده کندوان- دوره پهلوی) هتل نیمه تمام (داخل شهر- دوره پهلوی) هتل بنیاد پهلوی (داخل شهر- دوره پهلوی)مجموعه بناهای دیوانی کلاردشت (کلاردشت- دوره پهلوی)کاخ اجابیت (کلاردشت، محله اجابیت- دوره پهلوی)نهر ملک جوب (کلاردشت، روستای رودبارک- دوره اسلامی) استراحتگاه رضا خانی (جاده کندوان، روستای ولی آباد- دوره پهلوی)بنای نهار خوران (جاده کندوان، محله دزبن- دوره پهلوی) ویلاهای جنگلبانی (داخل شهر- دوره پهلوی)پل فلزی چالوس (داخل شهر- دوره پهلوی)دبستان پروین اعتصامی (داخل شهر- دوره پهلوی)کارخانه حریر بافی (داخل شهر- دوره پهلوی) جاذبه های طبیعی: تنکابن جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: قلعه تنکا (جنوب شهر خرم آباد- دوره اسلامی) پل خشتی قلعه گردن (در جاده قدیمی قلعه گردن به منطقه دوهزار- دوره صفوی) ساختمان شهربانی (داخل شهر- دوره پهلوی)ساختمان شهرداری (داخل شهر- دوره پهلوی)پل هشت چشمه (داخل شهر- دوره پهلوی) جاذبه های طبیعی: رامسر جاذبه های تاریخی- فرهنگی و مذهبی: قلعه مارکو (شهر کتالم، قله مارکو- دوره اسلامی) قلعه شاه نشین (قلعه بند) (بر روی کوه جنگلی، در ضلع جنوبی هتل های قدیم و جدید رامسر- قرن ششم هجری قمری) مسجد آقا میر ابوطالب (در ضلع جنوبی گورستان عمومی سادات شهر- سال 1200 هجری قمری)بنای آرامگاهی پلاسید (گورستان عمومی سادات شهر- دوره اسلامی) هتل قدیم رامسر (داخل شهر- دوره پهلوی)بلوار معلم (کازینوی سابق) (داخل شهر- دوره پهلوی)مجموعه باغ و کاخ مرمر (داخل شهر- دوره پهلوی)ساختمان فرمانداری سابق (داخل شهر- دوره پهلوی)ساختمان اداره فلاحت سابق (داخل شهر- دوره پهلوی) مهمان خانه قدیم رامسر (داخل شهر- دوره پهلوی)ساختمان شهربانی (داخل شهر- دوره پهلوی)مجموعه توسکا سرا (کازینوی سابق) (داخل شهر- دوره پهلوی)ویلاهای اختصاصی هتل های رامسر (در ضلع شرقی هتل قدیم رامسر- دوره پهلوی)ساختمان بانک کشاورزی (داخل شهر- دوره پهلوی)ساختمان مدیریت کشف جرائم نیروی انتظامی (داخل شهر- دوره پهلوی)دبیرستان امام (اردیبهشت سابق) (داخل شهر- دوره پهلوی)

جاذبه های تاریخی مازندران

برج لاجیم

در جنوب شرقی زیراب در شرق جاده سوادكوه به قائمشهر در منطقه‌ای جنگلی و در كنار روستای لاجیم قرار دارد. این اثر معماری ارزشمند متعلق به قرن پنجم هجری است.

این برج كه در روستای لاجیم منطقه سوادكوه واقع شده، سهواً به مقبره امامزاده عبدالله معروف است. ساختمان آن به شیوه مدور با گنبدی مخروطی شكل و در نهایت ظرافت و سادگی ساخته شده است. درقسمت فوقانی، دو كتیبه آجری به خط پهلوی ساسانی و كوفی نصب شده كه برابر مفاد كتیبه كوفی (مورخ 413 هـ .ق) این بنا مدفن "كیا اسماعیل ابوالفوارس شهریار بن عباس" است. بنای مزبور در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آندره گدار باستان‌شناس فرانسوی كه در سال 1933 میلادی به بازدید برج لاجیم آمده می‌نویسد: در داخل این حصار چند تل است كه نشان می‌دهد این قلعه در واقع شهر مستحكمی است این محل كه در قلب جنگل انبوه و دور هنگامه شهرها واقع شده است. مسلماً قرارگاه مهم یكی از سركشان یا پناهگاه استوار یكی از پادشاهان مخلوع بوده است كه به امید بازگشت وقت مساعد در آنجا بدور از آسیب خصم در امان می‌داشته است. شخصیت مدفون در برج (كیا ابوالخوارس شهریار) از خاندان باوندیان بوده كه در فاصله سقوط سلسله باوندیان اول و به قدرت رسیدن مجدد خاندان آل باوند پس از اشغال ناحیه آمل به دست قابوس و شمگیر به منطقه كوهستانی لاجیم پناه برده است.



پل ورسك


این پل در زمان رضاشاه، بر روی دره ورسك منطقه سوادكوه ساخته شد و در زمان جنگ جهانی به پل پیروزی معروف شد. پل ورسك با دهانه ای به طول 66 متر و ارتفاع 110 متر یكی از بزرگترین شاهكارهای مهندسی طول خط آهن شمال است.

قلعه كنگلو

این قلعه به فاصله تقریبی 20 كیلومتری در جنوب شرقی دوآب (منطقه‌ سوادكوه) درنزدیكی روستای كنگلو بر بالای صخره ای قرار دارد كه قسمت اعظم آن با گذشت زمان وعوامل مخرب جوی از بین رفته است. نمای خارجی قلعه را یك باروی عظیم سنگی تشكیل می دهد كه درقسمت میانی و طرفین آن، برج های دیده بانی تشكیل شده است. فضای داخلی این قلعه با توجه به بقایای آن، مدور و در دو طبقه ساخته شده بود كه قسمت عمده آن از بین رفته و در حال ویرانی است.


محله قدیم آلاشت

محله قدیمی آلاشت، زادگاه رضاشاه سرسلسله دودمان پهلوی در 18 كیلومتری زیرآب (منطقه سوادكوه) قرار دارد. آلاشت در منطقه ای كوهستانی وجنگلی واقع شده و خانه های آن اغلب از خشت خام ساخته شده و بام آنها نیز با تخته پوش پوشانده شده است. كوچه های این محله، باریك، سنگی و شیب تندی دارند. آلاشتی ها هر محله از دهشان را به نامی می شناسند. زادگاه پهلوی اول در محله پهلوان خلیل قرار دارد كه ساختمان آن در اصل دو اشكوبه بوده است. اشكوب فوقانی آن در اثر زلزله فرو ریخته بود كه در دوران پهلوی دوم به وسیله سازمان سابق میراث فرهنگی به همان سبك اولیه تجدید بنا شده است. این خانه امروزه به عنوان كتابخانه عمومی شهر آلاشت مورد استفاده مردم و جوانان قرار می گیرد.



دریاچه شورمست


تنها دریاچه طبیعی شهرستان سوادكوه كه وسعت آن 15 هزار متر مربع و عمق آن 5 متر است. این دریاچه در 5/5 كیلومتری شهر پل سفید واقع شده است. درختان كهن‌سال و بلند قامت توسكا در اطراف آن منظره رویایی را به وجود آورده است.





سه خط طلا

راه‌آهن معروف به سه خط طلا در سه كیلومتری بعد از آبادی ورسك به سمت گدوك در ارتفاعات شرق جاده خطوط راه‌آهن و با پلها و تونلهای زیبا در سه خط به موازات هم مشاهده می شود. این خطوط برای كم كردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوكوموتیوها به این شكل بنا شده است.



غار اسپهبد خورشید


این غار در حد فاصل راه‌آهن پل سفید و سرخ‌آباد در ناحیه دوآب وجود دارد. وجه تسمیه دوآب این است كه در این منطقه دو رودخانه سولا و عباس‌آباد به هم پیوند می‌خورد. غار بصورت تالار ساده و تقریباً 15 متر است. جالب‌ترین بخش غار بناهای قسمت چپ راهرو است. كه نسبتاً سالم مانده است. و با دقت در آنها میتوان به وضع معماری این دژ قدیمی پی برد. در كنار دهانه راهرو پلكانی است كه پس از خاكبرداری آن به یكی از شاهكارهای ساختمانی غار بر می خوریم.

این راهرو به عرض 15/1 و دارای هفت پلكان به ارتفاع 17 سانتیمتر است و پله ششم پاگرد است و از آنجا به گردش به چپ داخل بناهای فوقانی می شدند.

مازندران بهشت گردشگران با جاذبه های ناشناخته

شاید خیلی ها استان سرسبز و زیبای مازندران را با دریا و جنگل های انبوه آن می شناسند اما حقیقت این است که این ها تنها گوشه ای از مناظر طبیعی و جاذبه های گردشگری این استان شمالی کشور است که به عنوان بهشت گردشگران مطرح است به طوری که در حال حاضر بسیاری از جاذبه های تاریخی، فرهنگی و مذهبی و حتی بسیاری از جاذبه های طبیعی این استان برای گردشگران ناشناخته مانده است در حالی که با معرفی این مناطق ناشناخته، می توان شاهد توسعه گردشگری در این استان گردشگرپذیر بود.در حال حاضر در هر شهر و هر روستای مازندران، علاوه بر زیبایی های مناظر طبیعی که در طبیعت بکر و بی بدیل این استان نهفته است می توان سراغ یک بنای تاریخی، فرهنگی و یا مذهبی را گرفت که ناشناخته مانده است بنابراین در همین راستا برای آشنایی بیشتر خوانندگان عزیز به برخی از مهم ترین جاذبه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی شهرستان های مختلف استان مازندران به صورت مختصر اشاره می کنیم.

جاذبه های گردشگری ساری

ساری به عنوان مرکز استان مازندران، وسیع ترین شهرستان این استان محسوب می شود که شمال آن به دریا و جنوب آن به مناطق جنگلی و کوهستانی متصل است. از مهم ترین جاذبه های گردشگری مرکز مازندران می توان به مجموعه تاریخی فرح آباد مربوط به دوره صفوی که در ۳۰ کیلومتری این شهرستان و در روستایی به همین نام و در ساحل دریا قرار دارد اشاره کرد و برج رسکت مربوط به قرن پنجم هجری، برج آرامگاهی امامزاده عباس، برج آرامگاهی امامزاده یحیی و برج آرامگاهی امامزاده سلطان مربوط به قرن نهم هجری، مسجد جامع ساری، خانه کلبادی، حمام وزیدی و آب انبار مربوط به دوران قاجاریه اشاره کرد، از سوی دیگر بیشتر قریب به اتفاق پلاژها و اماکن رفاهی آموزشی دستگاه های اجرایی دولتی و وزارت خانه ها در سواحل دریا در شهرستان ساری واقع شده است و جنگل های انبوه، دریا و مناظر واقع در حاشیه سد سلیمان تنگه یا شهید رجایی، از مهم ترین جاذبه های گردشگری این شهرستان محسوب می شوند.

بهشهر

بهشهر در شرق مازندران واقع شده است و به عنوان وسیع ترین و پرجمعیت ترین شهرستان شرق استان محسوب می شود و یکی از تاریخی ترین شهرستان  های کشور است و غار کمربند هوتو و گوهر تپه رستم کلا در این منطقه، دارای شواهد تاریخی و ماقبل تاریخی است. از مهم ترین جاذبه های گردشگری این شهرستان می توان به مجموعه تاریخی عباس آباد مربوط به دوران صفویه، غار باستانی هوتو واقع در روستای تروچن، قلعه پلنگان در شمال بهشهر، عمارت باغ شاه در شهرداری فعلی، کاخ صفی آباد و شبه جزیره طبیعی میانکاله به عنوان موزه حیات زنده اشاره کرد.

قائم شهر

قائم شهر از شهرستان های مرکزی مازندران است که به دلیل استقرار صنایع نساجی در آن، به عنوان شهرستانی کارگری محسوب می شود ضمن آن که یکی از شهرستان های قطب در زمینه تولید انواع محصولات کشاورزی به ویژه مرکبات به شمار می رود. از مهم ترین جاذبه های گردشگری این شهرستان می توان به تپه باستانی قلعه کش مربوط به عصر آهن، تپه باستانی گرد کوه، برج آرامگاهی نوایی مربوط به قرن نهم هجری و پارک جنگلی تلار واقع در جاده نظامی اشاره کرد.

سوادکوه

سوادکوه با فاصله ۸۰ کیلومتری از مرکز استان در جنوب مازندران قرار دارد، سوادکوه با استان تهران از طریق شهرستان فیروزکوه مجاور است و به عنوان شهرستانی کوهستانی محسوب می شود. پل تاریخی ورسک در این شهرستان قرار دارد و غار اسپهبد خورشید و قلعه کنگلو مربوط به دوره ساسانی، قلعه چهل در و برج لاجیم مربوط به قرن نهم هجری، پل شاهپور مربوط به دوران صفوی و پارک جنگلی جوارم و منطقه ییلاقی آلاشت و جنگل های جاده زیر آب، از مهم ترین جاذبه های گردشگری این شهرستان تاریخی محسوب می شوند.

بابل

بابل با نام اولیه بار فروش یکی از شهرستان های تجاری مازندران است که با استقرار ۳ دانشگاه بزرگ دولتی در آن و دانشگاه های متعدد آزاد اسلامی، غیردولتی و جامع علمی کاربردی، به صورت شهری دانشگاهی درآمده است. از مهم ترین جاذبه های گردشگری این شهرستان می توان به مقبره سلطان محمد طاهر، مقبره درویش فخرالدین مربوط به قرن نهم هجری، مسجد کاظم بیک و پل آ جری محمد حسن خان مربوط به دوران قاجاریه و ییلاق بند پی اشاره کرد.

آمل

آمل با استقرار ۸۰ درصد صنایع مازندران در آن به عنوان صنعتی ترین شهرستان این استان محسوب می شود و به دلیل قرار گرفتن جاده هراز به عنوان دروازه ورودی مازندران از سمت تهران است. از مهم ترین جاذبه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی شهرستان آمل می توان به دخمه های سنگی کافرکلی در منطقه آب اسک آمل مربوط به دوران پیش از اسلام، قلعه ملک بهمن در منطقه لاریجان مربوط به دوران ساسانی، امامزاده عبدا... مربوط به قرن هشتم هجری، برج آرامگاهی ناصرالحق و امامزاده ابراهیم مربوط به قرن های نهم و دهم هجری، برج آرامگاهی میرحیدر آملی، بقعه میربزرگ آملی مربوط به دوران صفوی، برج آرامگاهی شمس طبرسی و قلعه دماوند، دره و دریاچه سدلار، آبگرم لاریجان، آبگرم شاهاندشت، آبشار نوا و پارک جنگلی میرزا کوچک خان اشاره کرد.

نوشهر

نوشهر بندری در غرب مازندران و اقتصاد آن برپایه فعالیت های بندری، صنایع مرتبط با حمل و نقل، گردشگری و کشاورزی است و اداره کل منابع طبیعی غرب مازندران و دانشگاه افسری نیروی دریایی در این شهرستان ساحلی واقع شده است، مهم ترین جاذبه گردشگری این شهرستان پارک جنگلی سی سنگان است که با اتصال جنگل، دشت و دریا به هم، منظره ای بدیع را به تماشا می گذارد.از دیگر جاذبه های گردشگری این شهرستان، می توان به دریاچه خضرنبی، دیو چشمه، بقعه سیدمحمد کیاسلطان و بقعه آرامگاهی امامزاده طاهر مطهر در بخش کجور مربوط به قرن های هفتم و نهم هجری و موزه کندلوس واقع در روستای کندلوس اشاره کرد.

چالوس

این شهرستان به دلیل واقع شدن بخش ییلاقی کلاردشت در آن، به عنوان یکی از زیباترین شهرستان های مازندران محسوب می شود و پایه اصلی اقتصاد آن که در ۱۸۰ کیلومتری مرکز استان قرار دارد، برپایه گردشگری است. از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهرستان چالوس می توان به امامزاده حقانی مربوط به دوره تیموریان، بقعه امامزاده فضل و فاضل مربوط به دوران اسلامی، کاخ چایخوران، عمارت شاه چشمه، پل زغال، بنای نهارخوران، دریاچه ولشت، پارک جنگلی فین، تله کابین نمک آبرود و ییلاق کلاردشت با زیبایی های منحصر به فرد آن اشاره کرد.

تنکابن

تنکابن با قابلیت های کشاورزی در زمینه های تولید مرکبات، برنج و انواع گل و گیاهان زینتی در ۲۲۰ کیلومتری ساری واقع شده و در مناطق کوهستانی آن دارای مناطق بکر و بدیعی هم چون ارتفاعات ۲ هزار و ۳ هزار است که هر انسانی را به تفکر در خلقت این زیبایی ها وامی دارد. از مهم ترین جاذبه های گردشگری تنکابن می توان به قلعه تنکا، پل خشتی، قلعه گردن مربوط به دوره صفوی و آب معدنی فلکده، غار دانیال، قلعه سیالان، دشت دریاسر، آبشار فرهادجوی، پارک جنگلی چالدره و موزه تاریخی تنکابن اشاره کرد.

رامسر

رامسر به عنوان آخرین شهرستان مازندران در غرب این استان واقع شده است و به طور تقریبی ۲۷۰ کیلومتر با ساری به عنوان مرکز استان فاصله دارد. از مهم ترین جاذبه های تاریخی این شهرستان می توان به هتل قدیم و جدید رامسر، قلعه مارکو مربوط به قرن ششم هجری، پارک جنگلی صفارود، جواهرده و جنگل دال خانی اشاره کرد.

نور

این شهرستان از یک طرف به دریا و از طرف دیگر به کوه ها و جنگل های انبوه متصل است که از جمله مهم ترین جاذبه های گردشگری آن می توان به قلعه پولاد، خانه نیما، برج آرامگاهی شاهبالوزاهد، آبشار آب پری، لاویج، پارک جنگلی کشپل و پارک جنگلی نور اشاره کرد. منبع : گزارش امامي خبرنگار خراسان در مازندران

جاذبه های گردشگری استان مازندران

مجموعه فرهنگی و تاریخی کندلوس

فرهنگسرای کندلوس در روستای زیبا و ییلاقی میخ ساز واقع شده که امکاناتی نظیر: اقامتگاه، رستوران، فروشگاه های مختلف، پارک بازی، کتاب فروشی و ساختمان‌های زیبا بسیار دیدنی دارد جالب ترین قسمت این مجموعه موزه مردم‌شناسی و باستان‌شناسی است که در یک بنای زیبا با الهام از داستان‌های شاهنامه ساخته شده است.در موزه مردم شناسی کندلوس، اشیای ارزشمندی از دوران‌های مختلف تاریخی و از آداب و رسوم منطقه به نمایش گذاشته شده است و همچنین مزارع گیاهان دارویی کندلوس با فراورده‌های بسیار متنوع از دیگر جاذبه‌های این منطقه است.


دریاچه خزر نبی

دریاچه خزر نبی در ارتفاعات جنوب شهرستان نوشهر و در جنوب روستای ییلاقی نیمور واقع شده است این دریاجه در میان جنگل قرار گرفته و بنا به اعتقاد بومیان دارای تقدس است وسعت آن کمتر از نیم هکتار، ژرفای آن حدود5متر و آب آن نیز شیرین است.



پارک جنگلی سی سنگان

این پارک با قدمتی قدیمی در30کیلومتری شرق نوشهر در مجاورت دریا و جاده ارتباطی نوشهر به نور قرار دارد و یکی از زیباترین پارک‌های شمالی کشور محسوب می شود.ساحل زیبای دریا، تنوع پوشش گیاهی، وجود امکانات رفاهی مانند پارک بازی، سرویس بهداشتی، آلاچیق زیبا برای اقامت رستوران و جاده جنگلی این پارک را به مرکز مهم جذب مسافر در شمال کشور تبدیل کرده است.

دیو چشمه در مسیر کجور واقع شده که به علت آب بسیار فراوان و گوارایی آن به این نام معروف است.این چشمه زیبا که در میان فضایی مشجر خودنمایی می‌کند از ظرفیت جذب گردشگر برخوردار است


نور

وسعت شهرستان نور از ساحل دریا تا ارتفاعات البرز میانی، وجود تنوع آب و هوایی، رودخانه ها و آبشارهای طبیعی همراه با آثار تاریخی و باستانی این شهرستان را نسبت به دیگر شهرستان های استان متمایز کرده است.نور دارای 3بخش بلده، چمستان و مرکزی و 4شهر نور، بلده، رویان و چمستان و 9 دهستان است.



قلعه پولاد بلده

در شمال روستای بلده شهرستان نور،برفراز کوهی بنا شده است باروی بلند و برج های متعدد،قلعه و ارگ آن را در بر گرفته است.خانه نیما در روستای ییلاقی و کوهستانی یوش از دهستان اوزرود شهرستان نور خانه نیما شاعر بلند آوازه شعر فارسی قرار دارد که توسط جدش بیش از 200سال پیش باگج بری و پنجره‌های زیبای ارسی ساخته شده ست.خانه نیما همچنین آرامگاه وی است.



پل خشتی نور

این پل که به خشت پل نیز معروف است به دستور میرزا آقا خان نوری ساخته شد آنچه از این پل باقی مانده قسمت میانی آن با طاق جناغی است و متعلق به دوره قاجار است.



بقعه آقا شاه بانو زاهد

بقعه آقا شاه بانو زاهد که در بخش چمستان شهرستان نور قرار دارد از بناهای قرن نهم هجری قمری است.بنا هشت وجهی است.گنبدی دو پوش با نمای بیرونی هشت وجهی بر بالای آن ساخته شده است.این بنا متعلق به آقا شاه بانو زاهد از عرفای اواخر قرن 7 و اوایل قرن 8 و مرشد شیخ حسن جوری عامل اصلی قیام سربه داران خراسان در عهد حکومت مغولان است.



بقعه جمشید کیا ساطان

این بنا در داخل شهر رویان فرار دارد.بدنه و گنبد رک آن هشت ضلعی است و بر ترک ضلع شمالی آن کتیبه‌ای از آجر برجسته به چشم می‌خورد که بر روی آن نام متوفی در سال 851هجری قمری حک شده است.



پارک جنگلی نور

پارک جنگلی نور در کیلومتر 5نور به محمودآباد با مساحت 400هکتار فرار دارد که از نظر وسعت یکی از بزرگترین پارک های خاورمیانه است و انواع گونه های جنگلی مانند افرا،توسکا،انجیلی و ...در آن یافت می شود.رستوران مجهز و زیبا،آلاجیق های متعدد چوبی،پارک های بازی کودکان،مسجد،سرویس های بهداشتی و زمین های ورزشی از جمله امکاناتی است که برای استفاده مسافران تدارک دیده شده است.




آبشار آب پری

این آبشار زیبا در شهر کوجک رویان واقع شده است جریان آب با شیبی 60درجه از کوه،دانه های سنگی پایین جاده به طرف دره و درحتان جنگلی در سینه کش کوه منظره زیبایی را در اختیار بازدید کنندگان قرار می دهد.

آب معدنی لاویج در 25 کیلومتری جنوب چمستان در روستای ییلاقی لاویج در میان دره های جنگلی البرز قرار دارد خواص بالای درمانی دردهای استخوان،مفاصل،بیماری های پوستی آب معدنی لاویج باعث شده که در تمام فصول سال مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی باشد.


پارک جنگلی کشپل

در ابتدای جاده آسفالته لاویج در محور چمستان به آمل پارک جنگلی کشپل قرار دارد حاشیه زیبای ساحل رودخانه لاویج رود،وجود چشمه های پر آب با گوارایی ویژه،امکانات نسبی اقامت و پارک بازی کودکان این پارک را به تفرجگاه مردم منطقه و مسافران غیر بومی تبدیل کرده است.



فیل سنگی

بعد از گذر از آب گرم لاویج با حداقل 10 دقیقه پیاده روی در مرکز روستای لاویج قطعه سنگ بزرگی وجود دارد که بر اثر عوامل فرسایش طبیعی به شکل یک فیل سنگی خودنمایی ومی کند که برای بازدید کنندگان قابل توجه است.



قلعه پولاد بلده

بر روی ارتفاعات شمالی مشرف بر شهر بلده قلعه عظیمی به چشم می خورد که از معروفترین و بزرگترین قلعه های بر جای مانده در شمال ایران است.این قلعه تا اوایل دوره صفویه دایر بود و مرکز یکی از مقتدر ترین قدرت های محلی آن روز در ایران بوده است.



قلعه سلطان

دومین بنای مرتفع شهرستان نور در داخل شهر بلده و در دامنه کوه واقع شده گنبد آن مخروطی و مصالح آن از آجر و روکش گچ است در این بنا کتیبه ای به خط کوفی وجود دارد که دوبار نام حضرت محمد(ص)و نام حضرت علی(ع)را نقش شده است.کتیبه چوبی روی صندوق، نام شیخ احمد نوری و تاریخ 1102هجری قمری را دارد.



آمل

شهرستان آمل در بخش جاده توریستی بیشترین دیدنی ها را از نظر طبیعی و تاریخی در خود جای داده و در بین شهر های استان مقام اول را از نظر جاذبه های فرهنگی ،تاریخی و طبیعی به شمار می آید.

قله دماوند 10 کیلومتری شمال شرقی تهران و 75 کیلومتری جنوب غربی شهر آمل در البرز مرکزی و بخش لاریجان یکی از منحصر به فردترین جاذبه های طبیعی ایران قرار دارد که جاده توریستی هراز که تهران را به مازندران متصل می کند از نزدیکی آن می گذرد.

قله دماوند از گذشته های دور تا به امروز جزء جدایی ناپذیر فرهنگ و افتخارات ایرانیان و مازندرانی ها بوده است.شهرت جهانی این جاذبه طبیعی و از طرفی مجاورت آن با مرکز کشور و دریای خزر از اهمیت و جایگاه والاتری برخوردار شده تا جایی که هر ساله هزاران تن از مشتاقان ورزش و طبیعت گردی از ایران و همه نقاط جهان به آن روی می آورند و با دیدن عظمت این قله سر بر افراشته بر آسمان از خود شناسی به خداشناسی می رسند.

دره و دریاجه سد لار:80 کیلومتری شمال شرقی تهران و 100 کیلومتری شهر آمل در بخش لاریجان،بزرگترین سد خاکی خاورمیانه بر روی رود هراز قرار دارد که به سد لار معروف است.

قله‌ها و ارتفاعات مختلف چشمه سارها،آبشار،رود های متعدد با آب گوارا،دریاچه ها گونه های کم نظیر ماهی قزل آلا،گیاهان دارویی و انواع حیوانات وحشی آب و هوای بسیار مطبوع بخصوص در فصل تابستان پذیرای گردشگران و علاقمندان به بخش طبیعت گردی قرار گرفته و فضای مناسبی برای اوقات فراغت و ماهی گیری فراهم کرده است.



آب معدنی لاریجان

در مسیر آمل به تهران در محل گزنک مرکز بخش لاریجان و در ادامه قله دماوند روستای ییلاقی و خوش آب و هوای آب گرم قرار دارد آب های گرم و معدنی این روستا با حرارتی در حدود 62 درجه سرشار از مواد گوگردی بوده وبه همین دلیل برای درمان انواع بیماری های پوستی،دردهای استخوان ،مفاصل و روماتیسم مفید است.



آبشار شاهان دشت

آبشار شاهان دشت با ارتفاع تقریبی 50 متر در 65 کیلومتری شهر آمل و ارتفاعات مشرف به روستای زیبا و ییلاقی شاهان دشت خود نمایی می کند که یکی از بزرگترین آبشار های مازندران به شمار می آید.


قلعه شاهان دشت

بر روی کوهی هرمی شکل در کنار روستای ییلاقی شاهان دشت قلعه شاهان دشت قرار دارد که به ملک القلا معروف است.ظاهرا این قلعه متعلق به ملک بهمن آخرین سلطان سلسله استندار لاریجان بوده است.



بقعه امامزاده عبدا..

این زیارتگاه مهم در 12 کیلومتری جنوب غربی آمل در دامنه سرسبز البرز شمالی قرار دارد ساختمان اصلی آن با معماری بسیار زیبا در سال 1343 بنا شده است از آثار قدیمی آستانه حوض شنا،مرقد بی بی فاطمه و سقاخانه است که هر ساله هزاران نفر از آن بازدید می کنند.

شکل شاه 65 کیلومتری جنوب شهر آمل در جنوب غربی رود و جاده هراز و تونل بایجان در کنار محمود ارتباطی تهران به آمل در زمان ناصرالدین شاه و به دستور وی نقش برجسته سنگی زیبایی بر سینه کوه و مشرف به رود هراز کنده شده که در مازندران بی نظیر بوده است.در این حجاری ناصرالدین شاه به همراه چند تن از امرای کشوری و لشکری نشان داده است.



آب معدنی آب اسک

قریه آب اسک در 8 کیلومتری آمل به تهران در محور هراز قرار دارد آب های معدنی گرم با مواد گوگردی در همه نقاط این روستا جاری است که بصورت سنتی گردشگران بیشماری بویژه در فصل تابستان برای استفاده از آب معدنی و هوای مطبوع کوهستانی به این منطقه مسافرت می کنند.

پل دوازده چشمه این پل در عصر سلطنت شاه عباس صفوی بر روی رود هراز در مرکز شهر آمل بر روی رود هراز در ابتدای خیابان سبزه میدان احداث شده که در بخش شرقی و غربی شهر را به هم متصل می کند این پل به نیت دوازده معصوم(ع)دارای 12 طاق و دهنه است.



گنبد ناصرالحق و شمس طبرسی

این دو بنای تاریخی در مجاورت یکدیگر در حاشیه شمالی شهر آمل در منطقه چاکسر و در جانب ترین بلوار شهید بهشتی آمل قرار دارند ساختمان آجری آنها متعلق به قرن نهم هجری قمری بوده و بنای ناصرالدین الحق آرامگاه وی است که در سال 304 هجری قمری در این مکان به خاک سپرده شده و گنبد دیگری متعلق به شمس طبرسی از فقها و علمای مشهور آمل است.



بقعه میر حیدر آملی

بنای اصلی آن متعلق به قرن 6هجری قمری بوده که در دوران مختلف بازسازی شده است این ساختمان آجری با برج 8 ضلعی گنبد هرمی با ارتفاع 12 متر در نزدیکی گنبدهای ناصرالحق و شمس طبرسی در منطقه چاکسر آمل و در مجاورت بلوار شهید بهشتی قرار دارد.


بقعه تاریخی میرزا بزرگ

یکی از مهمترین بناهای تاریخی مازندران است که در عهد سلطنت شاه عباس صفوی در سال 1020هجری قمری ساخته شده و در مرکز بافت قدیم شهر آمل در سبزه میدان و مجاورت مصلای بزرگ قرار دارد.این ساختمان از لحاظ ویژگی های معماری،گنبد،سردرها ،کاشی کاری و کتیبه ها کم نظیر است.

جاذبه های طبیعی مازندران

از هر جاده اي كه به مازندران سفر كنيد در آغاز ورود به اين استان سرسبزي و شادابي و حركت روان آب‌هاي زلال چشمه سارها و آبشارها همراه با نقاط كوهستاني كم نظير و تماشايي به چشم اندازي شما مي پردازند.

مازندران از نظر جغرافيايي داراي دو قسمت كوهستاني و جلگه اي است. مركز استان مازندران شهر ساري مي باشد. و از شهرهاي مهم اين استان آمل، بابل، ساري، نوشهر، كلاردشت، بهشهر، قائم شهر، نور، چالوس، تنكابن و سوادكوه مي باشد.

صنايع دستي استان شامل قاليبافي ابريشم بافي ـ نمد بافي ـ گليم ـ جاجيم بافي ـ چادر شب بافي و حصيربافي و سفال سازي است.

انواع مركبات، انواع مربا، انواع ترشي، انواع صيفي جات، برنج، انواع كلوچه، انواع كمپوت ماهي و خاويار از جمله سوغات مشهور استان مازندران است.



جاده چالوس

در جاده چالوس و نوشهر تأسيسات سياحتي نمك آبرود، پارك زيبا و ذخيره گاه شمشاد در سي سنگان كه گلهاي معطرش در نسختين روزهاي نوروزي مشام انسان را با عطر خوش و دلنشين خود معطر مي كند.



كاخ رامسر

در رامسر كاخ تاريخي رامسر و آبگرم رامسر و در كلاردشت درياچه رويايي ولشت ـ در جاده نور چشمه آب سرد گشيل و پارك جنگلي نور و ...



درياچه ولشت

عباس آباد و بالاخره پناهگاه حيات وحش دشت ناز كه مامن آهوي زرد ايرن است و تالاب ديدني ميانكاله همراه با طبيعت بسيار زيبايش همه و همه مي تواند روزهاي خوش نوروز شما را شيرين و فرحبخش سازد و ساحل زيباي خزر با آرامش كم نظير كه توفانهاي گاه به گاهش آنرا رويايي و تماشايي تر مي كند همه روزها را برايتان نوروز خواهد ساخت.

در محور فيروز كوه بعد از سرازير شدن از گردنه كدوك خط راه آهن كه بشكلي مارپيچ و زيبا در سه مسير در دامنه‌هاي شمالي رشته كوههاي البرز كشيده شده كه به سه خط طلا موسوم است همراه با پل زيبا و تاريخي ورسك، جنگل‌هاي انبوه سوادكوه در جاده اي كه در كنار رودخانه تالار كشيده در مقابل شما قرار دارد. اگر از محور لاريجان ـ آمل و مسير آب اسك ـ پارك جنگلي هراز و سد لار كه درياچه‌اي زيبا در پشت خود ايجاد كرده حركت كنيد شما را به وجد و شادماني در مي آورد.

1-دره سه هزار ، تنکابن
2-دریای خزر ، مازندران
3-دریاچه استخر پشت ، نکا
4-دریاچه ولشت ، چالوس

جاذبه هاي طبيعي قائمشهر - مازندران

چشمه‌هزاران
راه دسترسي به آن از خروجي شهر به اطراف تهران آغاز و پس از طي مسافت حدود 3 كيلومتر در ابتداي جاده سواد‌كوه يك جاده فرعي از مسير اصلي منشعب شده و به طرف شرق امتداد يافته و پس از حدود 5/1 كيلومتر به روستاي واسكس مي رسد. چشمه زيبي هزاران با مقداري آب 5/1 ليتر در ثانيه در مجاورت امامزاده زريا خودنمايي مي‌كند.

وجود يك آبشار چك، درختان بلند قديمي، از جاذبه‌هاي طبيعي قائم‌ شهر است كه بويژه در فصل تابستان پذيراي خيل عظيم علاقمندان به طبيعت و آرامش و گردشگران فراواني است.

آب اين چشمه به لحاظ وجود مواد معدني براي درمان بيماريهاي پوستي و امراض استخواني مفيد مي‌باشد. در حال حاضر بيش تر افراد بو مي از اين چشمه استفاده مي‌كنند به صورتي كه به نوبت زير آب دوش مي‌گيرند هر كدام 1 الي 2 دقيق ه به روايتي مي‌گويند آب شفا دهنده است. مسير آن جاده آسفالته و طبيعت زيبا دارد.

پارك جنگلي تلارود
اين پارك در حدود 7 كيلومتر با مركز شهر فاصله داشته و در انتهاي مسير موسوم به جاده نظامي قرار دارد. جاده نظامي در ورودي غربي قائمشهر در انتهاي جاده بابل كه بر روي رود تلاز ساخته شده به طرف جنوب از جاد اصلي جدا شده و در موازات رود تلار امتداد مي‌ياب د. در طي مسير نيز مناظر طبيعي زيبايي و جود دارد كه مهمترين آن يك درياچه زيبا در حاشيه جاده مي‌ باشد. پارك جنگلي تلار با وسعت فراوان، درختان قدي مي و آرامش دل انگيز گردشگران است.

جاذبه های توریستی مازندران

تاریخچه
مازندران کنونی بخشی از سرزمین گسترده‌تری است که در متون تاریخ از آن با نام «ٿرشوارگر» و «پتیسخوارگر» یاد کرده اند . پیش از ورود آریاییان به ایران و مازندران مردم بومی این منطقه از راه شکار و گله داری امرار معاش می‌کردند. مطالعات باستان شناسی در غارهای کمربند و هوتو بهشهر حضور انسان در مازندران را به حدود 9500 پیش از میلاد می‌رساند . آریایی نژادان مهاجرت خود را از سرزمین های شمال شرقی مرزهای کنونی ایران در حدود هزاره سوم پیش از میلاد آغاز کردند، با بومیان در آمیختند یا بر آنان ٿائق آمدند

محققان ، مازندران و گیلان را به سبب هم جواری و نیز به سبب اوضاع طبیعی و جغراٿیایی مشابه ، عموماً با هم نام می‌برند و همه مناطقی که در جنوب دریای مازندران و میان آذربایجان و خراسان قرار دارند را یک ناحیه می‌دانند . از این حدود در زمان هخامنشیان در کتیبه بیستون نام پتشواریش ضبط شده است . طبری ها و مردها تیره های ساکن این ناحیه همواره به عنوان بهترین تیراندازان در جنگ های شاهان هخامنشی با دولت های دیگر معرٿی می‌شوند.

استرابن جغراٿیانویس یونانی این محدوده را به صورت «پرخواترس» نام می‌برد. طبری ها ومردها در جنگ داریوش سوم با اسکندر مقدونی در «گوگمل» حضور چشمگیری داشتند و مسئول نگاهبانی شاهنشاه و خاندان او بودند. اسکندر ٿاتح ایران نتوانست از طریق جنگ طبرستان را تسخیر کند.

طبرستان به علت وضعیت خاص اقلیمی از ایام باستان جایگاه و پایگاه اقوام خاندان های حاکم بود . نخستین کسی که در نوشته های مورخان به عنوان حاکم شهرستان طبرستان از او یاد شده اتوٿرادات یا ٿرهاد پارتی است . طبرستان به علت نزدیکی با سرزمین و دولت پارت تا انقراض اشکانیان عملاً زیر استیلای دولت اشکانی قرار داشت . در زمان دولت ساسانی نیز شاهنشاهی این ناحیه به ٿرمان یک شاه بود . چنانچه وقتی اردشیر بابکان به تخت نشست ، اداره این قسمت از ایران به دست «گشنسٿ شاه» یا «جسنسٿ شاه» بود .

واژه مازندران که از نظر جغراٿیایی بخش بزرگی از طبرستان بوده است . در حوالی سده هٿتم هـ.ق جانشین نام طبرستان شد.

سلسه های مشهوری که اغلب همزمان سرزمین مازندران را در دوره اسلامی در اختیار داشتند ، با ذکر شاهان ، اٿراد شاخص و زمان حکومتشان عبارتند از :

1- آل قارن از سال 50 قبل از هجرت تا سال 224 هـ. .ق ، محدوده حکومت این سلسله اغلب جبال مازندران بود و اٿراد شاخص آن عبارتند از : قارن پسر سوخرا ، ونداد هرمز پسر سوخرا، مازیار پسر قارن .

2- سلسله آل گاوباره از سال 40تا 144 هـ. ق شاهان این سلسله اغلب در دشت مازندران و گرگان حاکم بودند اٿراد مشهور آن عبارتند از :دابویه پسر گاوباره ، سارویه پسر ٿرخان بزرگ ، اسپهبد خورشید پسر دازمهر.

3- شعبه دیگری از سلسله آل گاوباره با نام پادوسپانان که قلمرو حکومتشان غرب مازندران و رویان ، نور ، کجور و لاریجان بود . از سال 40 تا 1002 هـ.ق (عهد شاه عباس کبیر صٿوی ، نزدیک به یکهزار سال) پادشاهان مشهور این سلسله پادوسیان اول پسر گاوباره شهریار ابن پادوسیان ، ملک بهمن پسر کیومرث بودند .

4- پادشاهان باوند یا اسپهبدان از 45 تا 397 هـ.ق باوندیان به سبب حکومت در جبال مازندران یعنی قسمت‌های سوادکوه و دودانگه کنونی ساری (ٿریم) ملک جبال خواهنده می‌شدند.

مشهورترین ملوک این سلسله «باو» نوه «کیوس» برادر انوشیروان ساسانی ، اسپهبد شروین پسر سرخاب شهریار پسر شروین بودند .

5- آل وشمگیر یا آل زیار از سال 316 تا 470 هـ.ق ؛ محدوده حکومت این سلسله شرق مازندران بود و شاهان مشهور آن مرداویج پسر زیار ، قابوس ابن وشمگیر شمس المعالی ، گیلانشاه پسر کیکاوس بودند .

6- مرحله دوم حکومت باوندیان موسوم به اسپهبدان باوند از 466 تا 606 هـ.ق ؛ این سلسله بعد از تسلط بر آل زیار سرزمین طبرستان را متصرٿ شد. پادشاهان معروٿ آن اسپهبد حسام الدوله شهریار پسر قارن ، شاه غازی رستم پسر علاءالدوله بودند .

7- باوندیه معروٿ به کینخواریه (دوره سوم سلاطین آل باوند) از سال 647 تا 750 هـ.ق ؛ حکام این سلسله بر نواحی آمل ٿرمانروایی داشتند و شاخص ترین آنها عبارتند از حسام الدوله اردشیر ابوالملوک تاج الدوله یزد جرد .

8- نمایندگان خلٿا از سال 144 تا 169 هـ.ق اعراب مداوم و بالاستقلال نتوانستد به سراسر مازندران و طبرستان دست یابند و حکومتشان در مدت 25 سال همواره با تعرضات و جنگ سلاطین محلی مواجه بود. از این رو ناگزیر به ساختن پادگان های نظامی در دشت مازندران پرداختند . شاخص ترین این گروه از نمایندگان خلٿا «ابوالخصیب مرزوق سندی» بود که ساری به دست او گشوده شد .

9- سادات حسنی و حسینی و مرعشیان بر خلاٿ نمایندگان خلٿا که می‌خواستند مازندران را به قدرت شمشیر خویش بگشایند .

از راه تبلیغ دین ومذاهب تشیع توانستند در بین طبقات مردم این سازمان رسوخی عاطٿی داشته باشند. تا اینکه پس از استقرار پایه های قدرت اقدام به خروج کردند و حدود 750 سال در نواحی مختلٿ آمل ، ساری ، و جبال تسلط یاٿتند و ٿرمانروایان دودمان های محلی نیز به سبب علایق مذهبی وجود و تظاهر آنها را تحمل می‌کردند . مشهورترین این سلسله از سادات مازندران عبارتند از حسن بنی زید (داعی کبیر) ،‌ناصر کبیر (ناصر الحق) ، میر قوام الدین مرعشی ، سادات مرتضایی در هزار جریب .

10- دیگر سلسله ها : در طول هزاره اول هجری هم زمان با حکومت دودمان های متعددی که از آنها نام برده شد ، دست اندازهای دیگر هم از سوی ٿرمانروایان نواحی دیگر ایران و خارج از ایران به مازندران به عمل آمد که اهم آنها عبارتند از :

طاهریان ، صٿاریان ، سامانیان ،‌غزنویان و همچنین تیموریان که دوران تسلط و جنگ و گریزشان کوتاه بود .

11
از دوره صٿویه به بعد زمان حکومت های ملوک الطوایٿی در مازندران به سرآمد و این سرزمین رسماً تابع حکومت مرکزی ایران شد . شاهان صٿوی ، اٿشاری ،‌زندی و قاجاری مازندران را به عنوان ایالتی از ایلات ایران در اختیار داشتند




صنعت گردشگری

استان مازندران به لحاظ موقعیت طبیعی و جغرافیایی در بخش طبیعت گردی جزء استانهای برتر و قطب گردشگری

کشور محسوب می گردد. نزدیک به 12 میلیون نفر گردشگر داخلی و دهها هزار توریست خارجی هر ساله به منظور گذراندن اوقات فراغت از این استان دیدن می کنند. وجود دریای مازندران (کاسپین ) با ساحل زیبا و مناسب بهمراه برخورداری از دامنه ها (و پارکهای) جنگلی و کوهستانی ، وجود قله دماوند با 5670 متر ارتفاع معروف به بام ایران ، غارها، آبشارها ، رودخانه ها ، آبهای متعدد سرد و گرم معدنی، چشمه ها، تالاب ها به ویژه شبه جزیره میانکاله در بهشهر بیش از 800 آثار تاریخی شناسایی شده نظیر مجموعه تاریخی شهرهای آمل، چالوس و ساری، این استان را به مجموعه ای متنوع برای استفاده گردشگران با انگیزه مختلف بدل نموده است. نزدیک به یکصد واحد اقامتی شامل هتل ، متل ، هتل آپارتمان ، مهمانپذیر و مجتمع تفریحی ساحلی ، جنگلی و کوهستانی همراه با دهها آژانس خدمات مسافرتی و جهانگردی خدمات لازم را به گردشگران ارایه می کنند. بنیاد علمی مهندس حریری بابل و موزه های: شهر بابل ، مجموعه فرهنگی کندلوس کجور نوشهر ، موزه تاریخ طبیعی خشکه داران در مسیر جاده اصلی تنکابن
چالوس ، تماشاگه خزر کاخ رامسر و 000 امکانات بازدید بیشماری را برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی فراهم آورده است




معرفی منطقه نمک آبرود

امکانات این منطقه برای مسافران عزیز که به مازندران سفر می کنند شامل

الف-مجموعه آپارتمانهای(سوئیت ساحلی 1000 واحدی جهت اقامت موقت مسافران

ب-شهر بازی در زمینی به وسعت 44 هکتار

پ-امکانات تفرجی و توریستی شبانه روزی در ایستگاه بالای تله کابین

ت-هتل 4 ستاره بین المللی آرمیده در آغوش جنگل و چشم دوخته به دریای نیلگون خزر

ث-هتل 5 ستاره انقلاب خزر در ساحل نمک آبرود

ج-تله کابین نمک آبرود با جاذبه های منحصر به فرد خود برای مسافران که به وسیله آن قادر می باشند بر فراز

جنگل و دریا طی 15 دقیقه به ارتفاع 1050 متری قله مدوبن صعود نموده و زیبایی های طبیعت را نظاره کنند

چ-اثر طبیعی ملی خشکه داران به مساحت 260 هکتار

ح-موزه تاریخ طبیعی

خ-موزه کندلوس(مردم شناسی و باستان شناسی

د-منطقه تفریحی و تفرجی دو هزار و سه هزار و منطقه شکار ممنوع

ذ-دریاچه ولشت در ارتفاعات کلاردشت

ر-کاخ رامسر و کاخ چایخوران واقع در پارک سر چشمه

ز-پارکهای حفاظت شده جنگلی گوناگون

ژ-چشمه های گوگردی و حمامهای آب معدنی کتالم

س-بندر تجاری و اسکله و صیدگاههای سواحل نمک آبرود

ش-باغ پرورش و تولید گل و گیاهان دارویی

ص-از دیگر جاذبه ها و امکانات تفریحی نمک آبرود می توان از دریاچه مصنوعی،زمین تنیس،پیست دوچرخه سواری،اسب سواری،درشکه سواری،پیست اسکیت،پله نوردی،کوهنوردی،ورزشهای دریایی،شنا در مناطق حفاظت شده و دارای غریق نجات،اسکله تفریحی،باغ وحش،پلاژ آقایان و بانوان،مراکز خرید،مراکز اقامتی،مراکز پذیرایی،ویلاهای چوبی،بازارچه و...نام برد کارهایی که در آینده انجام خواهد شد عبارتند از

الف-تجهیز پارک جنگلی بنفشه

ب-توسعه طول مسیر تله کابین از دو کیلومتر به 7 کیلومتر و افزایش کابین از 40 دستگاه به 240 دستگاه

پ-احداث شبکه ریلی جهت انتقال مسافر از دریا به تاسیسات تله کابین در دامنه جنگل و بلعکس

ت-افزایش طول ساحل تفریحی و تجاری نمک آبرود

از امکانات بالقوه مجموعه شهرک تفریحی نمک آبرود که بسیار نیز ارزشمند می باشد میتوان به موارد زیر اشاره کرد باغ حیوانات و پرندگان و آکواریوم ، رودخانه و دریاچه مصنوعی ، جزیره مصنوعی ، رستوران ،قایقرانی پاروئی ، کلوپ های تفریحی ، برج دیده بانی ، محل های ماهیگیری ، مسیرهای اسب سواری ، پیاده روی ، کلبه های چوبی و درختی ، محل های نصب چادر ، فضاهای پیش بینی شده جهت اتومبیل های کاروان ، همینطور ایجاد پارک آبی که پذیرای خانم ها و آقایان در دو شیفت روزانه می باشد .




مرکز خرید

بخش تجاری مجموعه بدو صورت مجموعه فروشگاههای انفرادی و سوپر مارکت پیشنهاد می شود ، مراکز فروش شامل فروشگاه های متنوع و متعدد بوده و هر کدام به صورت مستقل اداره می گردند و نوع خدمات دهی آنها در رابطه با نیاز کل مجموعه خواهد بود حداقل سطح این غرفه ها از ده متر الی 50 متر مربع برآورد می گردد . و بخش های متنوعی شامل فروش لوازم مورد نیاز خانگی ، پوشاک ، اشیاء زینتی ، اسباب بازی ، ورزشی ، لوازم صوتی و تصویری ، عکاسی ، (غرفه عکاسی و خدمات تصویری بدلیل نیاز مجموعه درنقاط مختلفی باید ایجاد گردد .) بانک ، پست ، مخابرات ، کافی شاپ و ... نمایشگاه صنایع دستی بهمراه کارگاهی که بخش هائی از مراحل ساخت صنایع دستی را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می دهد بسیار مورد توجه توریستهای داخلی و خارجی خواهد بود . بخش سوپر مارکت شامل ارائه و فروش مواد غذائی و بهداشتی و مایحتاج اولیه زندگی ، شیرینی فروشی و دراگ استور می باشد . مرکز خرید د رمرکز سایت مجموعه و فروشگاههای کوچکی در نزدیکی سه ورودی جنوبی ، شرقی و غربی و در مراکز تجمع و اقامتی پیش بینی می گردد .




قایقرانی

قایقرانی در دریا و رودخانه نیز دارای طرفداران بسیاری می باشند . قایقرانی دردریا نیاز به اسکله ای جهت استقرار قایقها و محلی برای کرایه کردن آنها و تحویل وسایل مسافران دارند. مسلماً محلی جهت تعمیرات قایقها ضروری است . قایقرانی در دریا به دو شکل می تواند صورت گیرد : یکی با قایقهای موتوری و دیگری غیر موتوری . قایقرانی با قایقهای موتوری دارای آلودگی صوتی و صر و صدای زیاد و درکنار این مسئله هیجان و شور و نشاط زیادی برای مسافران می باشد . و اما قایقرانی غیر موتوری با آرامش بیشتری و امکان استفاده از مناظر زیبای اطراف صورت می گیرد . این نوع قایقرانی را می توان در محل نزدیک به مکان ماهیگیری نیز استقرار داد و نیز مزاحمتی برای ماهیگیری ایجاد نمی شود در صورتیکه در قایقرانی موتوری مشکلاتی از نظر صدا و آلودگی محیط برای ماهی ها بوجود می آید و حتی المقدور باید از همدیگر دور باشند . قایقرانی غیر موتوری یا توسط قایقهای بادبانی یا قایقهای پارویی و پدالو صورت می گیرد . این قایقها در دریا مناظر بسیار زیبا و جذاب را برای دیگر مسافران بوجود می آورند . قایقرانی در رودخانه باید بصورت قایقرانی غیر موتوری باشد که با حرکت آهسته در رودخانه بتوان از مناظر زیبای اطراف نیز لذت برد و مشکلی برای ماهیگیران اطراف رودخانه نیز بوجود نیاورد .




تور دریایی با کشتی تفریحی

یک سفر دریائی یک روزه ( یا چند روزه ) می تواند برای بسیاری از مسافران جالب توجه باشد . این امکان را با وجود تور دریائی با کشتی می توان فراهم کرد . اسکله ای جهت کناره گیری کشتی مسافرتی و محلی برای ثبت نام تور و انباری برای وسایل جانبی کشتی با امکانات خدماتی لازم جهت سفر یک روزه ( یا بیشتر) مسافران .

این سفر به دو صورت می تواند انجام شود :

1- سفر در امتداد نوار ساحلی و بازدید از سواحل دریای خزر در شرق یا غرب پهلو گرفتن کشتی در بعضی از مناطق مثل بندر انزلی یا ... و بازدید از محل حتی توقف یک ساعته و بازگشت با کشتی به محل اولیه .

2- سفر در دریا بطرف شمال بدور از نوار ساحلی با امکانات تفریحی بر عرشه کشتی شنا در وسط دریا قایق سواری در وسط دریا و ... و برگشت با کشتی به محل اولیه .




پارک آبی

این فضا بسیار مورد توجه مسافران است پارکی که در سراسر آن آب جریان دارد و بازیهای بسیار متنوع و پر هیجانی را شامل می باشد . ( دراین مطالعات درباره انواع پارکهای آبی بتفضیل توضیح داده شده است ) . وجود چنین پارکی باعث جذب افراد زیادی بطرف مجموعه شده خصوصاً اینکه برای استفاده خانمها نیز در نظر گرفته شود با وجود پوشش گیاهی انبوه سایت می توان قسمتی از این محدوده انبوه را که از نظر بصری نیز محدود شده است را محصور نمود و پارک را در چنین فضائی طراحی نمود و بصورت شیفتی خانم ها و آقایان از این پارک استفاده مایند . سر و صدای ناشی از این پارک نیز بسیار می باشد و بهتر است در محل مناسبی از سایت استقرار یابد که مزاحمتی برای فعالیتهای اطراف ایجاد نکند امکانات جانبی شامل انبارها بوفه و تریا و رختکن و دوش و فروش و کرایه لوازم شنا و ... ضروری است . استفاده از این پارک بصورت فصلی می باشد . در فصل سرد سال استفاده از فضاهای جانبی پارک مقدور می باشد .




دریاچه و رودخانه مصنوعی

از آنجائیکه قسمت وسیعی از سایت بصورت جنگلی می باشد احداث پارک جنکلی در این منطقه بسیار جذاب و کارآئی مجموعه را چندین برابر می سازد ، تعداد بسیاری از توریستها و گروه کثیری از مسافران با افراشتن چادر و گروهی با اتومبیلهای کاروان درمحیط جنگلی اقامت می نمایند . از جمله فضاهایی که احداث آن در چنین پارکی امکان پذیر و نیز جالب می باشد دریاچه و رودخانه مصنوعی است . حرکت آب در منطقه جنگلی و صدای جریان آب ، ماهیگیری در آن و استفاده از قایقهای پاروئی و ... فضا را برای استفاده آب در منطقه جنگلی و صدای جریان آب ، ماهیگیری در آن و استفاده از قایقهای پاروئی و ... فضا را برای استفاده آب در منطقه جنگلی و صدای جریان آب ، ماهیگیری در آن و استفاده از قایقهای پاروئی و ... فضا را برای استفاده دریاچه مصنوعی می توان بهره برد .




جزیره مصنوعی

جزیره مصنوعی می تواند نقطه عطفی درمیان دریاچه مصنوعی باشد این محیط را می توان با ایجاد رستوران و کلوپ های تفریحی و ماهیگیری و حتی ایجاد برج دیده بانی ، و ... فضائی بسیار جالب و مورد توجه و استفاده گردشگران قرار دارد .




آکواریوم

آکواریوم از جمله فضاهای بسیار جذاب و جالب برای بازدید کنندگان می باشد که د رمجموعه می تواند بسیار حائز اهمیت باشد . خصوصاً اینکه این مجموعه در کنار دریا قرار گرفته است و می توان برای شناساندن موجودات دریائی به مسافران و توریستها از آکواریوم استفاده نمود . در چنین فضاهائی بجز انگیزه های تفریحی هدف آموزش بیشتر بازدید کنندگان باید مد نظر باشد چرا که داری اثرات مثبت بسیاری در طولانی مدت در معرفی شهرک ساحلی بعنوان یک مجموعه ارزنده خواهد گردید . در نتیجه صرفاً ، ردیفی از مخازن حاوی گونه های مختلف ماهی که با عکس و اسم و سایر ویژگی ها مشخص شده اند اگر چه جالب است اما از نظر اطلاع رسانی کافی نمی باشد و طراحان باید مدنظر داشته باشند که به وسیله نوارهای فیلم ، کتابهای راهنما و تصاویر تلویزیونی ، اطلاعات بازدیدکنندگان را افزایش دهند و محیط را نیز جذابتر نمایند . در قراردادن مخازن نمایش باید از یکنواختی اجتناب گردد ، استفاده از تورفتگیها و نشستنگاها تنوع و تحیر پدید می آورند در طراحی یک آکواریوم نیز نکات بسیاری را باید مورد توجه قرار داد . فضای پشت مخزنها که برای نگهداری و حفاظت از آکواریوم می باشد و فضای بازدید کنندگان که هر چه بیشتر جالب و جذاب و متنوع باشد و قسمتهای دیگر یک آکواریوم مثل تأسیسات بارگیری ، اتاق آماده سازی غذا و فریزر ، دفاتری برای زیست شناس و رئیس مجموعه ، اتاقی برای ارسال و دریافت جانوران زنده و ... دوش و سرویس بهداشتی و ... باید به آن اضافه شود




موزه حیوانات تاکسیدرمی

در کنار آمفی تئاتر و نمایشگاه آثار هنری موزه حیوانات که می تواند به معرفی حیوانات ، پرندگان و جانوران ناحیه شمال ایران بپردازد ، این موزه هم دارای جذابیت بسیاری است و اینکه دارای ارزش علمی بسیاری نیز خواهد بود . تاکسیدرمی هنر نگهداری از پوست یا پرو جمجمه ( اسکلت ) حیوانات می باشد . در این هنر پوست می تواند برای آماده سازی ، نگهداری و استفاده به عنوان نمونه های تحقیقاتی و یا نمایش در موزه ها و کلکستونهای خصوصی مورد استفاده قرار گیرد . در این مجموعه در کنار موزه حیوانات می توان قسمتی را جهت تاکسیدرمی کردن اختصاص داد . در این قسمت هم می توانند تاکسیدرمی را آموزش دهند . هم این فعالیت را به نمایش بگذارند و درقسمتی نیز به فروش محصولات تاکسیدرمی شده بپردازند . مسلماً که این قسمت از بازدیدکنندگان بسیاری برخوردار خواهد شد . قدمت هنر تاکسیدرمی TAXIDERMY بیش از 350 سال نیست گرچه ترمیم پوست به تاریخ قبل از میلاد بر می گردد در اوائل قرن هفدهم گونه های پرندگان از هندوستان به هلند انتقال داده شده و تاکسیدرمی گردیدند


دیگر جاذبه های طبیعی استان

علاوه بر سواحل دریا ، مناطق جلگه ای سبز ، دامنه جنگلی و کوهستانی بسیار زیبا به طول 338 کیلومتر از شرق به غرب ، سایر جاذبه های طبیعی آن بشرح زیر است:

ـ شبه جزیره میانکاله : یکی از 18 منطقه بیو سفری کره زمین در بهشهر ، تا خلیج گرگان ( آشوراده) ادامه دارد.

ـ پناهگاه حیات وحش : میانکاله ، سمسکنده ، دشت ناز و دودانگه و چهار دانگه در ساری و سیاه بیشه در آمل

ـ دریاچه ها: ولشت کلاردشت (چالوس) ، خضرنبی (نوشهر) ، شورمست (سوادکوه) ، سدلار(آمل)


رودخانه ها : چالوس ، تجن ساری ، سجاد رود و بابل رود(بابل) ، هراز در آمل ،سرداب رود چالوس و چشمه کیله تنکابن

ـ آب معدنی : آبهای گرم روستاهای آبگرم، اسک و استراباکوه (بائیجان ) در لاریجان آمل در مسیر جاده هراز ، رامسر و سادات محله (رامسر) و آب سرد معدنی آمولو (آمل)

ـ غارها : دانیال (سوادکوه) ، اسک (لاریجان آمل) و هوتو در (بهشهر)

ـ پارکهای جنگلی : سی سنگان (نوشهر) و نور از بزرگترین و مهمترین پارکهای جنگلی استان و کشور هستند.

ـ جاده های توریستی: چالوس ، هراز ، فیروزکوه و سه خط طلای راه آهن سوادکوه ( و پل ورسک) استان با جاذبه های فراوان طبیعی و تاریخی و وجود دهها هتل و مهمان پذیر و تأسیسات بین راهی متعدد ، شرایط بسیار مناسبی را برای ورود 12میلیون گردشگر داخلی و خارجی به مازندران(علاوه بر جمعیت ساکن نزدیک به3 میلیون نفر)فراهم آورده است.