دیدنی های همدان

بسیارى از شهرها و مناطق استان همدان سابقه دیرینه تاریخى دارند. شهرهایى چون همدان، نهاوند و تویسرکان قدمتى چند هزار ساله دارند.

برخى از شاخص ترین آثار باستانى کشور مانند شهر باستانى هگمتانه و کتیبه هاى گنج نامه و گنبد علویان در این استان واقع شده اند و وجود آرامگاه ابوعلى سینا و بابا طاهر جلوه فرهنگى خاصى به این استان بخشیده است. استان همدان یکى از استانهاى غرب کشور است. این استان در نتیجه وجود کوههاى مرتفع مانند رشته کوه الوند ، که مشرف بر شهر همدان است، داراى زمستانهاى سرد و تابستانهاى معتدل است . بطور کلى شمال استان سردتر و جنوب استان گرمتر است آرامگاه استر و مردخای در ابتدای خیابان دکتر شریعتی و در ضلع شمالی آن آرامگاه «استر و مردخای» واقع است. یهودیان اعتقاد دارند قبر استر زن «خشایار شاه هخامنشی» و عموی او مردخای در سردابه این بنا قرار دارند. بنای آرامگاه مربوط به دوره صفویه است که درجای آرامگاه قبلی که دوره تیموریان بوده ساخته شده است. در تورات عهد عتیق و در کتاب استر ماجرای آزادی قوم یهود بوسیله مردخای که توسط استر از شاه هخامنشی خواسته شده است بصورت مشروح آمده یهودیان «عید پوریم» را به همین مناسبت برپا می دارند. آرامگاه استرو مردخای از این نظر برای آنان به منزله زیارتگاه است. داخل آرامگاه چند کتیبه گچی و سنگی به خط عبری دیده می شود. آرامگاه بابا طاهر عریان عارف وارسته باباطاهر همدانی ، از شاعران معروف اواسط قرن پنجم هجری ایران و معاصر طغرل بیک سلجوقی بوده است . " بابا " بقی بوده که به پیروان وارسته سرداده اند و "عریان" به دلیل بریدن وی از تعلقات دنیوی بوده است . ترانه ها یا دوبیتی های باباطاهر در بحر هنوج مسدس محذوف و به لهجه لری سروده شده است . 2 قطعه و چند غزل با لهجه لری نجموعه کلمات قصار به زبان عربی و کتاب "سرانجام " از آثار دیگر وی است . اشعار او سرشار از معانی دل انگیرو عواطف دقیق است و کتاب سرانجام شامل دو بخش عقاید عرفا و صوفیان و " الفتوحات الربانی فی الشارات الهمدانی" است . از خاندان ، تحصیلات و زندگی باباطاهر اطلاع صحیحی در دسترس نیست . اما در سال 447 هجری با طغرل سلجوقی دیدار کرده و مورد احترام او نیز قرارگرفته است و در یکی از دوبیتی های مشهورش ، سال تولدش را به حروف ابجد گنجانده که پس از محاسبه توسط میرزا مهدی خان کوکب در عهد قاجاریه 326 هجری رسیده است و پس از 85 سال زندگی سراسر عشق و شور وفات یافته است . آرامگاه او در شمال شهرهمدان درمیدان بزرگی بنام وی قراردارد . بنای مقبره باباطاهر در ادوار گذشته چندین بار بازسازی شده است . در قرن ششم هجری برجی آجری و هشت ضلعی بوده است ، دردوران حکومت رضاخان پهلوی نیز بنای آجری دیگری بجای آن ساخته شده بود . در جریان این بازسازی ، لوح کاشی فیروزه ای رنگی مربوط به قرن هفتم هجری بدست آمد که دارای کتیبه ای به خط کوفی برجسته و آیاتی از قرآن مجید است و هم اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می شود . احداث بنای جدید در سال 1344 شمسی با همت انجمن آثار ملی و شهرداری وقت همدان و توسط مهندس محسن فروغی انجام شده است . برخی از بزرگان و ادیبانی که در جوار مزار باباطاهر آرمیده اند عبارتند از : محمدابن عبدالعزیز از ادبای قرن سوم هجری ، ابوالفتح اسعد از فقهای قرن ششم ، حاجی میرزا علی نقی کوثر از دانشمندان قرن سیزدهم و مفتون همدانی از شعرای قرن چهاردهم ( متولد 1268 در همدان ، متوفی به سال 1330 و صاحب دیوان شعر و انسان کامل ) . این بنای تاریخی طی شماره 1780 مورخه 21/2/1376 به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسید . برج قربان برجی است 12 ترک ساخته شده از آجر، پوشش سقفی آن هرمی شکل است. در سردابه از قرار معلوم «شیخ الاسلام حسن ابن طاهر همدانی» معروف به «حافظ ابوالعلاء» مدفون است. گفته می شود چند تن از امراء «سلجوقی» در آن مدفون هستند. بنای برج مربوط به دوره ایلخانی می باشد. درون برج سنگ قبری با تاریخ 1009 هجری قمری که (دوره صفویه ) را نشان می دهد دیده می شود. برج قربان قبلاً در میان مدرسه و جوار مسجدی بوده که محل درس و موعظه حافظ ابوالعلاء همدانی از قاریان بزرگ قرآن کریم بوده ، از حافظ ابوالعلاء مقری بزرگ قرآن مجید رساله هایی درباره قرائت قرآن کریم باقی است. تندیس شیر سنگی این مجسمه که در همدان به «سنگ شیر» معروف است گفته می شود از آثار دوره (ماد) یا دوره (پارتها) می باشد. برخی هم آن را از اسکندر مقدونی و دوره هخامنش می دانند به احمتال قوی « سنگ شیر» همدان یک اسطوره بسیار قدیمی است که مربوط به دوره ماد باید باشد. این پیکر دارای دست و پا بوده که تا زمان «مردآویچ زیادی» سالم بوده است. مردآویچ درسال 319 قمری دست و پای آن را شکسته و از روی سکو به پائین انداخته است. سنگ شیر امروز یک نماد باستانی همدان است، از سنگی یکپارچه تراشیده شده است. مردم همدان سنگ شیر را سمبلی از ماندگاری شهر خود می دانند. گنبد علویان گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امام زاده عبدا… قرار دارد. بر اساس شناسنامه فنی بنا، این گنبد یکی از یادمانهای متعلق به اواخر دوره سلجوقیان در قرن ششم هجری است، که توسط خاندان علویان ابتدا به عنوان مسجد احداث شده است و سپس در دوره های بعد با ایجاد سردابی در زیر زمین ، به مقبره آن خاندان تبدیل گردیده است. علت نامگذاری این بنا به گنبد علویان این بوده است که در گذشته های دور دارای گنبد بوده، گر چه در اثر گذشت زمان، گنبد آن فرو ریخته است. از سوی دیگر، علاقه شدید مردم به سادات و دوستداران علی (ع) و مدفون بودن دو تن از احفاد خاندان علویان در این بنا، از دلایل دیگر آن بوده است. متاسفانه از هویت دقیق مدفونین اطلاعات دقیقی در دست نیست. این اثر که یکی از شاهکارهای معماری و گچ بری بعد از اسلام در همدان است، طی شماره 94 در مورخه 15/10/1310 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. آرامگاه بوعلی سینا ، کتیبه های گنجنامه ، غار علیصدر ، نیایشگاه نوشیجان و ... از دیگر جاذبه های گردشگری همدان به شمار می روند